Oliver Jenes Schmitt: rreth heroizmit të Skenderbeut
Pergjigjie Oliver Jenes Schmitt-it në lidhje më Skenderbeun
Së pari, ky autori Oliver Jenes Schmit i cili botoi para do kohe një libër për Skëndërbeun më titullin "Shqipëria Venedikase" si duket, i drejtohet qellimishtë në këtë libër autorit francezë Daniel Dysolier për librin më titull "Shqipëria në mes Bizancës e Venedikut" të botuar para tri dekadave, ku në të, përpos Shqipërisë, autori nuk i shmangët edhe qështjës së Kosovës ku në vitin 1985 shkaktoi polemika të mëdha në mediat franceze se si një autor francez i del në mbrojtje shqiptarve të Kosovës me disa faqe të në një kapitul më nën titullin ; A e kanë pushtuar shqiptarët Kosovën ? dhe aty mënjëherë serbofilët parizanë u ngritën në këmbë duke e kritikuar autorin dhe më kercnime. Mirëpo pas tri dekadave doli nga shtypi një libër tjetër që kundershton të gjitha pikpamjet e dëshmit e Dusolies më një permbajtje si në shenjë hakmarrje si duket, i një autor të gjuhës gjermane. Mirëpo më e keqja është se, z.Schmitt-i ka filluar të mirret me një kolos të të gjitha kohërave, një personalitet të shquar të shekullit XV jo vetëm që ishte shqiptar por edhe një Europianë i parakohëshëm, i shquar më nam të madh në tërë kontinentin, bibliografia për veprat luftërat e sakrrificat e heroit tonë deshmojnë edhe sot, janë shkruar e botuar më qindra e qindra libra në mbarë botën e nëse autori Schmitt-i ka tentuar ti vëjë kapakun vlerave të heroit tonë më librin e tij ku heroin tonë e krahason më një personazh krejtë ndryshe që ne e mesuam deri më tani edhe në shkolla, dhe këtu ndeshet Schmitt-i perballë Skenderbeut ku asnjë vëndë nuk le për lavdërime.
Autori lëre që ka bërë gabime në interpretimin e emrit të j'atit të Skëndërbeut duke e quajtur atë si rrjedhojë më elemente sllave mê emrin "Ivan" dhe atë pa u bazuar në asnjë argument por e merr përsipër përgjegjësinë e tij, dhe lirishtë mund të shprehëmi këtu se ky është kulmi i permbytjes së tij apo dhe arritja e qëllimit të autorit, këtu ai ka dashur të dali më këtë përmbajtje negative ndaj origjinês së heroit tonê kombtar.
Schmitt-i po të kishte lëxuar më parë historinë e Skëndërbeut nga autorët e tjerë, që përpos Barletit, së paku të kishte lëxuar Pazhanel ose Laverdanin apo autorë tjerë si Lamartin, më siguri se do i kishte ardhur keqë se si është prezentuar me këtë libër mbi historinë dhe jetën e Skenderbeut.
Por si duket, Schmitt-i është ende i ri, tregon përvoja e tij fillestare nê lamin e historisë. Në këto burime të autorëve të ndryshëm Schmitt do të gjente se aty ku flitët për Gjon Kastriotin, në të gjitha këto dokumente e libra të kohës së mesjetës e deri në fund të shëkullit XX-të, në të gjitha këto libra të botuara të kêsaj peridhe dallojmi se shkronja "i " ka patur domethënje të gërrmës "J" poashtu si edhe gërrma "V" që shqiptohej si"U" mirëpo është modernizuar më vonë që nga shekulli i XVII-të.
Për këtë arsye i drejtohëmi Schmitt-it e jo lëxuesve të këtij shënimi se:.
Ju, i nderuari z. Schmitt, më siguri e keni ditur se, Jezu Krishtin e quajnë më inicialët që hasim kudo në epitafe mbi varre kristiane dhe i lexojmë këto iniciale ; I.N.R.I !
Besoj që ju, i nderuari Shmit këtë e keni ditur, se: I.N.R.I do thotë më gjërësishtë "Iesus Nazaretus Rex Ivdeas" Njashtu nga ky shkrim origjanal edhe disa popuj të tjerë e kanë keq-interpretuar emrin e Jezusit, si sllavet, kroatët që e interpretojnë ndryshe si: Isus në vënd të Jezus, kurse italianet e quajnë; Gëzus etj. Arsyeja është se, atëherë në kohën e Romës dhe në mesjetën latine shkruhej deri vonë kështu, në vënd të gerrmes "J", që kuptojmë si"i" prandaj për Jezusin shkruhej në fillim të emrit mê shkronjën "I" ! Më vonë e hasim nê botime të vjetra gati se në tërë Europën u bënë ndryshime tjera, që dikur gerrma "V " tani duhej të shkruhej "U" prandaj në shqip ne sot duhej ti shkruanim këto iniciale mbi stela për të qenë i drejtë interpertimi si nga origjinali:"JEZUSI i NAZARETIT MBRETI i JUDES" shkurtimishtë do ishte kështu: J.N.M.J ! Mirëpo që sigurisht, zotit Schmit i ka interesuar vetëm se si t'ia arrije qëllimit të tij të paraparë, ku e shkruar nga latinishtja e mesjetës ta interpretoje edhe sot nê shekullin XXI « ivan » pa ndyshime, me pretendimet se gjoja ky emri =ivan= dêshmon edhe origjinen e babait të Skenderbeut gjoja se rrjedhë nga kombësia sllave.
Si erdhi deri tek çështja e këtij fenomeni të emrit "Ivan" ?
Njashtu edhe kopjimit të emrit "IVAN", autori ka patur mundësi ti iki, sepse edhe se është shkruar ashtu nga origjinali i epokës në mesjetë, ku askushi në atë kohë as Gjonin nuk e ka thirrur në zë, "-hej, o Ivan" apo do "shkoj tek Ivani", por më siguri ka thënë në gjuhën shqipe; "po shkoj tek Gjoni".
Pra mënyra e vetme për të shkruar në letër emrin Gjon nga të huajt ishte kjo, ose të shkruhëj "Jovan" ose "Ivan" e tek italianët «Giovanni »ne atë kohë, ku për fat tonin të keq, këto dy gërrma dikur shqiptohëshin ndryshe, prandaj ne sot kur i hasim këta emra, i interperetojmë nga origjinali por gabimishtë. Mirëpo këtë munges e fsheh Shmit në librin e tij, se gjoja paska zbuluar se ka gjetur dy gerrmat "i" dhe "v" si argument se Gjonit i thonin "Ivan" edhe në gjuhën shqipe e që është gabim i madh për autorin. Njashtu edhe për Huniadin, që ishte bashkëkohës i Skëndërbeut, shkruhej në tekstet latine Jean Hunyadi" poashtu edhe Jean Paleologu shkruhej me me « I » pra "Iean hunyad". Por ku është këtu problemi, se si shkruhej emri i heroit tonë, mjafton të dihet se kush ishte Gjergj Kastrioti dhe se çfarë kombësie kishte ai. Pse i duhej autorit Shmit të bëjë këtë ngatrrim rreth interpretimit të shkronjave, në interes të kujt dhe pse shkruajti emri « ivan » edhe në botimin e përkthyër shqip ?
Si përfundim I ndëruari z. Schmit, si duhet ta konsideronin sot francezët heroinen e tyre kombtare Jeane D'Arc, gjermane apo franceze?
Përse nuk mirrëni edhe më herinen Franceze ta çmitizoni, kur keni dëshmi se, në aktin e lindjes Jeanne D'Arc në dokumentin e shkruar në Domremi aty në vendëlidjen e saj keni dokumentin e shkruar më emrin e saj: Johane më gerrmen =J= e jo më gerrmen Zh= që francezët sot e shkruajnë Jeanne por e thrrasin «ô Zhane» e jo « ô Johane»!
Do ishim kurioz ta vrenim reagimine francezëve kur JU do të botonit këtë libër mbi vepren dhe origjinën e «Zhan d'Ark» kur do nxjerrni dëshmi se në aktine lindjes së saj ajo është e shkruar si gjermane më perkatësi kombëtare dhe se e quanin Johana e jo Zhana...!
Ndërsa sa i përketë polemikave rreth letrës së Sceves derguar Skendebeut ne do iu pergjigjemi autorit Oliver Jens Schmitt se gjoja Skenerbeu luftonte kundër sulltanit vetëm se për motive te hakmarrje e jo se kishet ideale patriotizmi pêr çlirimin e vendit te tij nga bota osmane.
Këtu permbajtja sipas Schmitt-it:
«Më 10 janar të vitit 1454 dy diplomatët milanezë Sceva de Curte dhe Jacobo Trivulzio i shkruajnë zotërisë së tyre, dukës Francesco Sforza të Milanos, për pritjen që i kishte bërë papa Nikollë V një bajlozi të Skënderbeut. Kjo ndodhi pak më shumë se gjysmë viti pas rënies së Kostandinopojës, kur krejt Italia ishte si në ethe dhe fuqitë, që si zakonisht veç grindeshin me njëra-tjetrën tani po punonin për një "ligë italiane", e cila u realizua me të vërtetë në paqen e Lodit po atë vit. E pra në këto rrethana erdhi para papës i dërguari i Skënderbeut dhe njoftoi se "për arsye të urrejtjes personale që ai (Skënderbeu) ushqen kundër turkut, meqë ky Turk ka vrarë babanë e zotërisë, ky zotëri (Skënderbeu), ka vënë të vrasin një vëlla të Turkut (Mehmeti II)". Ivan Kastrioti pra, më 2 maj 1437 nuk pati vdekur nga një vdekje e natyrshme, por ishte vrarë me urdhër të Muratit II. Si shkak mund të hamendet që urëtrazuesi i vjetër do të kishte përgatitur ndonjë rebelim të ri, e me të vërtetë ai vazhdonte të mbante lidhje të ngushta me Venedikun»
Në një dokument dëshmohet se, janë gjetur disa letra fallce në Arkivat e Francesko Sforces, por duhet patur mundësi të vertetohet kjo nga ana jonë, duhet shkuar në vendë në Milano që të bëjmi edhe ne hetimet tona e mos ti besojmi Shmitit. Këto letra i kam shfletuar janë rreth 300 por ka edhe shumë te falcifikuara..."Le lettere false di Francesco Sforza" dhe me siguri Schmitt është mbeshtetur nga njëra prej këtyre letrave...
Letrat fallce te Sforces:
Le lettere false di francesco sforza
Sceva Corti a Francesco Sforza 8 novembre 1457
Illustrissime et excelsissime domine domine mi singularissime. Licet io spera che forsi per altra via la vostra excellentia l’haverà sentito, que è dicto, e me l’ha dicto cum grande admiratione ser Michele da Pixaro, como el signor misserr Allexandro, vostro fratello, è andato dala maiestà del re de Franza. Se luy l’ha facto cum saputa e voluntà de la vostra excellentia, como m’è dicto da persona digna de gran fede, me ne piace, quamvis pur me para non porrà forsi essere senza adumbratione de la maiestà del re d’Aragona e forsi anche de venetiani. Si vero l’ha facto contra vostra saputa, se è andato a scavizare el collo da se stesso e pocha stima se farà de la signoria sua. E quanto per me, me pare ch’el sia stato mal consiglato. Datum Mediolani die VIII novembris 1457.Eiusdem vestre illustris et excelse dominationis servitor fidelis Sceva de Curte.
E dyta është se, letra e shkruar më 10 janar 1453 nga Sceva Corti dhe Johanni JacoboTrivutto ambasadori perfaqsues te ambasades në Romë, i dergojnë leter dukes së Milanospra Francesko Sforces, ku i thuhet ose më mirë, në letë tentohet të bindin Sforcen se, "ky Skenderbegu ka ikur nga ushtria osmane gjoja se sulltani i ka vrarë babain e pastaj ky turku(keshu e quan) për hakmarrje i ka vrarë djalin e sulltanit dhe ka ikur nga ushtria osmane...."...Arsyeja e kësaj letre ishte që, duka i Milanos të intervenoje tek Papa dhe ta bindi Papen që mos të mbështeste Skenderbeun, këtu pra ishte qellimi i kesaj letre derguar nga Roma nga ambasada e dukes së Milanos. Interesante është se letra te cilën Schmitt e perdor tani nê librin e tij "Skenderbeu" mbanë dy emra, normal rrallë hasim letra te shkruara nga dy persona, kjo e Schmitit mbanë dy emrat në krye te letrës, Sceva dhe Jacobo.
Pastaj është edhe tjetra se, në vitin 1454, e tërë bota krishtiane e dinte që Skenderbeu luftonte kunder sulltanit këto 10 vitet e funit, që nga viti 1443 qe kur e kishte braktisur ushtrinë osmane, pra, kjo letër e Sceves ështê e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu kishte ikur nga sulltani, si e shihni, po të ishte kjo leter e vitit 1443 ndoshta do kishte vlerë por është e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu korrte fitore njëra pas tjetres kunder osmanve, më duket e pa bazë edhe si dëshmi por edhe si argument i pa vlefshëm i shfrytezuar nga ana e Schmitt-it kundër heroizmit të Skenderbeut.
E treta: I nderuari z. Shmitt injoron aliancen e Sforces ndaj Ferdinadit të Napolit, ku këtu edhe Skenderbeu i del në ndihmë birit te Alfonsit. Dhe më interesante është se, Alessander Sforca, pra vëllau i Frencesko Sforces dukes së Milanos luftojnë kundër forcave kundershtare te perbashkta franceze e gjenoveze te cilat mundoheshin ta rrxonin Ferdinandin e Napolit. Këtu e sjellim këtë dëshmi pra ku mund ti pergjigjemi Schmitt-it se, Sforca dhe Skenderbeu ishin miq e jo armiq siç ai mundohët të intrigoje. qe deshmia; Skenderbeu 20 vite pas asaj letres që i dergon Sceva, do thotë nÊ vitin 1463 Sforca i Milanos dhe Skenderbeu janë aleatkunder armikut te perbashkët, mendoj se ky është rezultati se, ajo letra e derguar nga Sceva, kurrfarë peshe nuk luan në këtë rast por njihet vetem se suksesi dhe bindja e Sforces që Skenderbeu është një hero e me plotë virtute i cili mê trupat e tij prej 800 ushtarve shqiptar kaloi Adriatikun për ti dalur nê ndihmë Ferdinandit, mikut te tij dhe të mposhti padrejtesinë te luftonte kunder Piccinino, ky Piccinino nuk ia kishte vrarë babain Skenderbeut, pra, nuk kishte ardhur në Itali të hakmirret ndaj askujt por më këtë akt heroi yni kombtar tregon heroizmin e tij me vlera të mêdha ndaj padrejtesive si në Itali në një tokë te huaj poashtu edhe nê Shqiperi kunder një armiku tjetër i cili ia kishte pushtuar vendin e tij; " Il conflitto ha termine con la rivolta di Milano e la chiamata nella città dello Sforza che ne è chiamato alla signoria. Il Piccinino si incontra a Martinengo con gli ambasciatori veneziani Tommaso Duodo e Jacopo Loredan, nonché con il provveditore Andrea Dandolo, e passa al servizio dei veneziani per due anni di ferma ed uno di rispetto; gli è concessa una condotta di 1000 lance e di 500 fanti, gli è riconosciuto uno stipendio annuo di 100000 ducati (nella realtà 90000) e gli sono anticipati a titolo di prestanza 40000 ducati. Fra le condizioni si riportano l’esenzione dei suoi uomini da qualsiasi rassegna; da parte sua si obbliga a consegnare ogni città conquistata con tutti i suoi armamenti e tutti i capitani, condottieri, commissari, ribelli e banditi che dovessero cadere nelle sue mani; bombarde e mangani conquistati nelle battaglie campali devono invece considerarsi come suo bottino di guerra. I veneziani, inoltre, si impegnano a recuperare le terre da lui possedute con il padre e con il fratello nel parmense, di concedergli i beni appartenenti a Rolando Pallavicini, a riconoscergli Frugarolo nell’alessandrino, Fidenza e Pandino già datigli dalla Repubblica Ambrosiana, a proteggere nel cremonese i beni del suo cancelliere Broccardo Persico, a liberare attraverso uno scambio di prigionieri un figlio catturato dagli sforzeschi e Domenico da Pesaro, a concedergli il diritto di rappresaglia nel milanese ai danni dei sudditi dello stesso Sforza".
"Mentre è fermo a Genzano di Lucania è raggiunto da Bassanino da Lodi che, a nome dei da Correggio, gli promette la consegna di Parma in occasione della morte dello Sforza. Messaggi similari riceve per Piacenza (da Gabriello Chiapponi) e da Fiorenzuola d'Arda. Conquista e mette a sacco Venosa; desola alcune del barlettano appartenenti ai della Marra; assedia Giovinazzo con il principe di Taranto e con un intenso bombardamento spinge alla resa i difensori. Con l’Angiò, assedia Trani che dispone di pochissime vettovaglie. Numerosi sono pure gli scontri con il Castriota".
"Staziona inizialmente a Venosa. A fine mese entra in Trani (arresasi a patti) e minaccia Barletta per attaccarvi lo Scanderbeg. Il capitano di Trani, Giovanni Antonio de Foxa, si rinchiude nel castello ed inizia a patteggiare per la resa: il Castriota previene tale intenzione, si porta presso Trani, chiama a sé il de Foxa, lo cattura e si fa consegnare il castello. Il Piccinino assedia più strettamente la fortezza e dal mare le sue galee attuano una sorta di blocco navale: l’intervento della flotta veneziana che si trova nei paraggi, ostile ai provenzali perché non vogliono nell'Adriatico la presenza di navi da guerra diverse da quelle della Serenissima, delude le aspettative del condottiero perugino e permette alle imbarcazioni nemiche di sbarcare i propri carichi e di approvvigionare il castello".
==================================
Calixtus III. Papa Georglo Scanderbego repondet, eum coïïaudat, in Turcos animât, pecunias ei mittit, sutura propediem auxiïïapolàcetur. Romœ die Jèxta Februar'u 1458,
Georgio (2) Castriotti (3) Scanderbegh (4) Albaniae Domino.
DilecteFili salutem &c. Fuerunt apud nos, dilecte íìli, oratores tui, quos ad nos misisti, quibus accurate, & prudenter, quae à Nobilitate (5) tua in mandatis habent, referentibus, intelleximus clades, quae a saeviflìmis Turcis, & tuis terris, & partibus istis illatae fuerunt, & admirandam animi tui magnitudinem, quam contra eos, ut decet Principem Catholicum (6), ad compefcendum eorum furorem adhibes, & labores continuos, quos propterea Mines. Agimus Deo gratias, quod partibus istis, per quas, quasi per portam, ad irrumpendum in Christianitatem hosti perfido, & saeviiììmo aditus patere pofìet, te quasi obicem, & murum fomissimum ád resistendum oppoíuerit, & hostem eundem, cum quo tibi 'conserta manu saepe depugnare opportet, per te crebris cladibus (jr) cum tua maxima laude, & gloria afficiat. Utinam tui animi ex caeteris Principibus Christianis (8) multos haberemus, non quidem pro fidei tutela tara anxii, & soliciti esíemus. Persévéra fili carissime in devotione, & in sancto, & salubri proposito tuo: nam cum pro fide Christi certes, sperare debes eum, cui iiihil est impoffibile, & fortia quaeque parvis confundit, ft 3 quod quod te non deseret, sed victoriam gloriosam de suis hostibus' tibi dabit. Nos vero etsi pro sustinenda claíe in partibus orientalibus, & alibi, illaque roboranda , & augenda (9) vix facultates nostrae wfficiant, & aliis incredibilibus gravemur inpenfis; tamen ut pro laboribus, & periculis fustinendis, qu* te cum tuis pene continue íubire oportet, plus facultatis habere poffis, facimus tibi fubventionem opportunam, & quam possimus, quinque millium florenorum (10) de caméra, facturi majorem in dies, ut speramus, ut ex tuis oratoribus praefatis, quibus super praemiffis fidem habebis, plenius intelliges. Convocationem, quam facimus, oratorum Imperatoris, Regum, & Principum Christianorum super prosequenda imprifia (11) contra Turcum, jam tuae Nobilitati per alias litteras fignificavimus. Venerunt jam aliqui ex eisdem, sperarnus, Domino adjuvante, rem aliter successuram, quòd parabitur opportunum auxilium ad prosecutionem hujus feliciflìmae imprisiae per omnes partes. Sis igitur, ut es, animo sorti, & magno, nec te ulli metus terreant: nam Dominus erit protector tuus, qui vires tibi rubministrabit, ut cum summa tua laude & gloria victoriam de hoítibus consequaris (12). Datum die sexta Februarii anno MGCCCLVIII. 1458.
1=======================================
Pergjigjie Oliver Jenes Schmitt-it në lidhje më Skenderbeun
Së pari, ky autori Oliver Jenes Schmit i cili botoi para do kohe një libër për Skëndërbeun më titullin "Shqipëria Venedikase" si duket, i drejtohet qellimishtë në këtë libër autorit francezë Daniel Dysolier për librin më titull "Shqipëria në mes Bizancës e Venedikut" të botuar para tri dekadave, ku në të, përpos Shqipërisë, autori nuk i shmangët edhe qështjës së Kosovës ku në vitin 1985 shkaktoi polemika të mëdha në mediat franceze se si një autor francez i del në mbrojtje shqiptarve të Kosovës me disa faqe të në një kapitul më nën titullin ; A e kanë pushtuar shqiptarët Kosovën ? dhe aty mënjëherë serbofilët parizanë u ngritën në këmbë duke e kritikuar autorin dhe më kercnime. Mirëpo pas tri dekadave doli nga shtypi një libër tjetër që kundershton të gjitha pikpamjet e dëshmit e Dusolies më një permbajtje si në shenjë hakmarrje si duket, i një autor të gjuhës gjermane. Mirëpo më e keqja është se, z.Schmitt-i ka filluar të mirret me një kolos të të gjitha kohërave, një personalitet të shquar të shekullit XV jo vetëm që ishte shqiptar por edhe një Europianë i parakohëshëm, i shquar më nam të madh në tërë kontinentin, bibliografia për veprat luftërat e sakrrificat e heroit tonë deshmojnë edhe sot, janë shkruar e botuar më qindra e qindra libra në mbarë botën e nëse autori Schmitt-i ka tentuar ti vëjë kapakun vlerave të heroit tonë më librin e tij ku heroin tonë e krahason më një personazh krejtë ndryshe që ne e mesuam deri më tani edhe në shkolla, dhe këtu ndeshet Schmitt-i perballë Skenderbeut ku asnjë vëndë nuk le për lavdërime.
Autori lëre që ka bërë gabime në interpretimin e emrit të j'atit të Skëndërbeut duke e quajtur atë si rrjedhojë më elemente sllave mê emrin "Ivan" dhe atë pa u bazuar në asnjë argument por e merr përsipër përgjegjësinë e tij, dhe lirishtë mund të shprehëmi këtu se ky është kulmi i permbytjes së tij apo dhe arritja e qëllimit të autorit, këtu ai ka dashur të dali më këtë përmbajtje negative ndaj origjinês së heroit tonê kombtar.
Schmitt-i po të kishte lëxuar më parë historinë e Skëndërbeut nga autorët e tjerë, që përpos Barletit, së paku të kishte lëxuar Pazhanel ose Laverdanin apo autorë tjerë si Lamartin, më siguri se do i kishte ardhur keqë se si është prezentuar me këtë libër mbi historinë dhe jetën e Skenderbeut.
Por si duket, Schmitt-i është ende i ri, tregon përvoja e tij fillestare nê lamin e historisë. Në këto burime të autorëve të ndryshëm Schmitt do të gjente se aty ku flitët për Gjon Kastriotin, në të gjitha këto dokumente e libra të kohës së mesjetës e deri në fund të shëkullit XX-të, në të gjitha këto libra të botuara të kêsaj peridhe dallojmi se shkronja "i " ka patur domethënje të gërrmës "J" poashtu si edhe gërrma "V" që shqiptohej si"U" mirëpo është modernizuar më vonë që nga shekulli i XVII-të.
Për këtë arsye i drejtohëmi Schmitt-it e jo lëxuesve të këtij shënimi se:.
Ju, i nderuari z. Schmitt, më siguri e keni ditur se, Jezu Krishtin e quajnë më inicialët që hasim kudo në epitafe mbi varre kristiane dhe i lexojmë këto iniciale ; I.N.R.I !
Besoj që ju, i nderuari Shmit këtë e keni ditur, se: I.N.R.I do thotë më gjërësishtë "Iesus Nazaretus Rex Ivdeas" Njashtu nga ky shkrim origjanal edhe disa popuj të tjerë e kanë keq-interpretuar emrin e Jezusit, si sllavet, kroatët që e interpretojnë ndryshe si: Isus në vënd të Jezus, kurse italianet e quajnë; Gëzus etj. Arsyeja është se, atëherë në kohën e Romës dhe në mesjetën latine shkruhej deri vonë kështu, në vënd të gerrmes "J", që kuptojmë si"i" prandaj për Jezusin shkruhej në fillim të emrit mê shkronjën "I" ! Më vonë e hasim nê botime të vjetra gati se në tërë Europën u bënë ndryshime tjera, që dikur gerrma "V " tani duhej të shkruhej "U" prandaj në shqip ne sot duhej ti shkruanim këto iniciale mbi stela për të qenë i drejtë interpertimi si nga origjinali:"JEZUSI i NAZARETIT MBRETI i JUDES" shkurtimishtë do ishte kështu: J.N.M.J ! Mirëpo që sigurisht, zotit Schmit i ka interesuar vetëm se si t'ia arrije qëllimit të tij të paraparë, ku e shkruar nga latinishtja e mesjetës ta interpretoje edhe sot nê shekullin XXI « ivan » pa ndyshime, me pretendimet se gjoja ky emri =ivan= dêshmon edhe origjinen e babait të Skenderbeut gjoja se rrjedhë nga kombësia sllave.
Si erdhi deri tek çështja e këtij fenomeni të emrit "Ivan" ?
Njashtu edhe kopjimit të emrit "IVAN", autori ka patur mundësi ti iki, sepse edhe se është shkruar ashtu nga origjinali i epokës në mesjetë, ku askushi në atë kohë as Gjonin nuk e ka thirrur në zë, "-hej, o Ivan" apo do "shkoj tek Ivani", por më siguri ka thënë në gjuhën shqipe; "po shkoj tek Gjoni".
Pra mënyra e vetme për të shkruar në letër emrin Gjon nga të huajt ishte kjo, ose të shkruhëj "Jovan" ose "Ivan" e tek italianët «Giovanni »ne atë kohë, ku për fat tonin të keq, këto dy gërrma dikur shqiptohëshin ndryshe, prandaj ne sot kur i hasim këta emra, i interperetojmë nga origjinali por gabimishtë. Mirëpo këtë munges e fsheh Shmit në librin e tij, se gjoja paska zbuluar se ka gjetur dy gerrmat "i" dhe "v" si argument se Gjonit i thonin "Ivan" edhe në gjuhën shqipe e që është gabim i madh për autorin. Njashtu edhe për Huniadin, që ishte bashkëkohës i Skëndërbeut, shkruhej në tekstet latine Jean Hunyadi" poashtu edhe Jean Paleologu shkruhej me me « I » pra "Iean hunyad". Por ku është këtu problemi, se si shkruhej emri i heroit tonë, mjafton të dihet se kush ishte Gjergj Kastrioti dhe se çfarë kombësie kishte ai. Pse i duhej autorit Shmit të bëjë këtë ngatrrim rreth interpretimit të shkronjave, në interes të kujt dhe pse shkruajti emri « ivan » edhe në botimin e përkthyër shqip ?
Si përfundim I ndëruari z. Schmit, si duhet ta konsideronin sot francezët heroinen e tyre kombtare Jeane D'Arc, gjermane apo franceze?
Përse nuk mirrëni edhe më herinen Franceze ta çmitizoni, kur keni dëshmi se, në aktin e lindjes Jeanne D'Arc në dokumentin e shkruar në Domremi aty në vendëlidjen e saj keni dokumentin e shkruar më emrin e saj: Johane më gerrmen =J= e jo më gerrmen Zh= që francezët sot e shkruajnë Jeanne por e thrrasin «ô Zhane» e jo « ô Johane»!
Do ishim kurioz ta vrenim reagimine francezëve kur JU do të botonit këtë libër mbi vepren dhe origjinën e «Zhan d'Ark» kur do nxjerrni dëshmi se në aktine lindjes së saj ajo është e shkruar si gjermane më perkatësi kombëtare dhe se e quanin Johana e jo Zhana...!
Ndërsa sa i përketë polemikave rreth letrës së Sceves derguar Skendebeut ne do iu pergjigjemi autorit Oliver Jens Schmitt se gjoja Skenerbeu luftonte kundër sulltanit vetëm se për motive te hakmarrje e jo se kishet ideale patriotizmi pêr çlirimin e vendit te tij nga bota osmane.
Këtu permbajtja sipas Schmitt-it:
«Më 10 janar të vitit 1454 dy diplomatët milanezë Sceva de Curte dhe Jacobo Trivulzio i shkruajnë zotërisë së tyre, dukës Francesco Sforza të Milanos, për pritjen që i kishte bërë papa Nikollë V një bajlozi të Skënderbeut. Kjo ndodhi pak më shumë se gjysmë viti pas rënies së Kostandinopojës, kur krejt Italia ishte si në ethe dhe fuqitë, që si zakonisht veç grindeshin me njëra-tjetrën tani po punonin për një "ligë italiane", e cila u realizua me të vërtetë në paqen e Lodit po atë vit. E pra në këto rrethana erdhi para papës i dërguari i Skënderbeut dhe njoftoi se "për arsye të urrejtjes personale që ai (Skënderbeu) ushqen kundër turkut, meqë ky Turk ka vrarë babanë e zotërisë, ky zotëri (Skënderbeu), ka vënë të vrasin një vëlla të Turkut (Mehmeti II)". Ivan Kastrioti pra, më 2 maj 1437 nuk pati vdekur nga një vdekje e natyrshme, por ishte vrarë me urdhër të Muratit II. Si shkak mund të hamendet që urëtrazuesi i vjetër do të kishte përgatitur ndonjë rebelim të ri, e me të vërtetë ai vazhdonte të mbante lidhje të ngushta me Venedikun»
Në një dokument dëshmohet se, janë gjetur disa letra fallce në Arkivat e Francesko Sforces, por duhet patur mundësi të vertetohet kjo nga ana jonë, duhet shkuar në vendë në Milano që të bëjmi edhe ne hetimet tona e mos ti besojmi Shmitit. Këto letra i kam shfletuar janë rreth 300 por ka edhe shumë te falcifikuara..."Le lettere false di Francesco Sforza" dhe me siguri Schmitt është mbeshtetur nga njëra prej këtyre letrave...
Letrat fallce te Sforces:
Le lettere false di francesco sforza
Sceva Corti a Francesco Sforza 8 novembre 1457
Illustrissime et excelsissime domine domine mi singularissime. Licet io spera che forsi per altra via la vostra excellentia l’haverà sentito, que è dicto, e me l’ha dicto cum grande admiratione ser Michele da Pixaro, como el signor misserr Allexandro, vostro fratello, è andato dala maiestà del re de Franza. Se luy l’ha facto cum saputa e voluntà de la vostra excellentia, como m’è dicto da persona digna de gran fede, me ne piace, quamvis pur me para non porrà forsi essere senza adumbratione de la maiestà del re d’Aragona e forsi anche de venetiani. Si vero l’ha facto contra vostra saputa, se è andato a scavizare el collo da se stesso e pocha stima se farà de la signoria sua. E quanto per me, me pare ch’el sia stato mal consiglato. Datum Mediolani die VIII novembris 1457.Eiusdem vestre illustris et excelse dominationis servitor fidelis Sceva de Curte.
E dyta është se, letra e shkruar më 10 janar 1453 nga Sceva Corti dhe Johanni JacoboTrivutto ambasadori perfaqsues te ambasades në Romë, i dergojnë leter dukes së Milanospra Francesko Sforces, ku i thuhet ose më mirë, në letë tentohet të bindin Sforcen se, "ky Skenderbegu ka ikur nga ushtria osmane gjoja se sulltani i ka vrarë babain e pastaj ky turku(keshu e quan) për hakmarrje i ka vrarë djalin e sulltanit dhe ka ikur nga ushtria osmane...."...Arsyeja e kësaj letre ishte që, duka i Milanos të intervenoje tek Papa dhe ta bindi Papen që mos të mbështeste Skenderbeun, këtu pra ishte qellimi i kesaj letre derguar nga Roma nga ambasada e dukes së Milanos. Interesante është se letra te cilën Schmitt e perdor tani nê librin e tij "Skenderbeu" mbanë dy emra, normal rrallë hasim letra te shkruara nga dy persona, kjo e Schmitit mbanë dy emrat në krye te letrës, Sceva dhe Jacobo.
Pastaj është edhe tjetra se, në vitin 1454, e tërë bota krishtiane e dinte që Skenderbeu luftonte kunder sulltanit këto 10 vitet e funit, që nga viti 1443 qe kur e kishte braktisur ushtrinë osmane, pra, kjo letër e Sceves ështê e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu kishte ikur nga sulltani, si e shihni, po të ishte kjo leter e vitit 1443 ndoshta do kishte vlerë por është e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu korrte fitore njëra pas tjetres kunder osmanve, më duket e pa bazë edhe si dëshmi por edhe si argument i pa vlefshëm i shfrytezuar nga ana e Schmitt-it kundër heroizmit të Skenderbeut.
E treta: I nderuari z. Shmitt injoron aliancen e Sforces ndaj Ferdinadit të Napolit, ku këtu edhe Skenderbeu i del në ndihmë birit te Alfonsit. Dhe më interesante është se, Alessander Sforca, pra vëllau i Frencesko Sforces dukes së Milanos luftojnë kundër forcave kundershtare te perbashkta franceze e gjenoveze te cilat mundoheshin ta rrxonin Ferdinandin e Napolit. Këtu e sjellim këtë dëshmi pra ku mund ti pergjigjemi Schmitt-it se, Sforca dhe Skenderbeu ishin miq e jo armiq siç ai mundohët të intrigoje. qe deshmia; Skenderbeu 20 vite pas asaj letres që i dergon Sceva, do thotë nÊ vitin 1463 Sforca i Milanos dhe Skenderbeu janë aleatkunder armikut te perbashkët, mendoj se ky është rezultati se, ajo letra e derguar nga Sceva, kurrfarë peshe nuk luan në këtë rast por njihet vetem se suksesi dhe bindja e Sforces që Skenderbeu është një hero e me plotë virtute i cili mê trupat e tij prej 800 ushtarve shqiptar kaloi Adriatikun për ti dalur nê ndihmë Ferdinandit, mikut te tij dhe të mposhti padrejtesinë te luftonte kunder Piccinino, ky Piccinino nuk ia kishte vrarë babain Skenderbeut, pra, nuk kishte ardhur në Itali të hakmirret ndaj askujt por më këtë akt heroi yni kombtar tregon heroizmin e tij me vlera të mêdha ndaj padrejtesive si në Itali në një tokë te huaj poashtu edhe nê Shqiperi kunder një armiku tjetër i cili ia kishte pushtuar vendin e tij; " Il conflitto ha termine con la rivolta di Milano e la chiamata nella città dello Sforza che ne è chiamato alla signoria. Il Piccinino si incontra a Martinengo con gli ambasciatori veneziani Tommaso Duodo e Jacopo Loredan, nonché con il provveditore Andrea Dandolo, e passa al servizio dei veneziani per due anni di ferma ed uno di rispetto; gli è concessa una condotta di 1000 lance e di 500 fanti, gli è riconosciuto uno stipendio annuo di 100000 ducati (nella realtà 90000) e gli sono anticipati a titolo di prestanza 40000 ducati. Fra le condizioni si riportano l’esenzione dei suoi uomini da qualsiasi rassegna; da parte sua si obbliga a consegnare ogni città conquistata con tutti i suoi armamenti e tutti i capitani, condottieri, commissari, ribelli e banditi che dovessero cadere nelle sue mani; bombarde e mangani conquistati nelle battaglie campali devono invece considerarsi come suo bottino di guerra. I veneziani, inoltre, si impegnano a recuperare le terre da lui possedute con il padre e con il fratello nel parmense, di concedergli i beni appartenenti a Rolando Pallavicini, a riconoscergli Frugarolo nell’alessandrino, Fidenza e Pandino già datigli dalla Repubblica Ambrosiana, a proteggere nel cremonese i beni del suo cancelliere Broccardo Persico, a liberare attraverso uno scambio di prigionieri un figlio catturato dagli sforzeschi e Domenico da Pesaro, a concedergli il diritto di rappresaglia nel milanese ai danni dei sudditi dello stesso Sforza".
"Mentre è fermo a Genzano di Lucania è raggiunto da Bassanino da Lodi che, a nome dei da Correggio, gli promette la consegna di Parma in occasione della morte dello Sforza. Messaggi similari riceve per Piacenza (da Gabriello Chiapponi) e da Fiorenzuola d'Arda. Conquista e mette a sacco Venosa; desola alcune del barlettano appartenenti ai della Marra; assedia Giovinazzo con il principe di Taranto e con un intenso bombardamento spinge alla resa i difensori. Con l’Angiò, assedia Trani che dispone di pochissime vettovaglie. Numerosi sono pure gli scontri con il Castriota".
"Staziona inizialmente a Venosa. A fine mese entra in Trani (arresasi a patti) e minaccia Barletta per attaccarvi lo Scanderbeg. Il capitano di Trani, Giovanni Antonio de Foxa, si rinchiude nel castello ed inizia a patteggiare per la resa: il Castriota previene tale intenzione, si porta presso Trani, chiama a sé il de Foxa, lo cattura e si fa consegnare il castello. Il Piccinino assedia più strettamente la fortezza e dal mare le sue galee attuano una sorta di blocco navale: l’intervento della flotta veneziana che si trova nei paraggi, ostile ai provenzali perché non vogliono nell'Adriatico la presenza di navi da guerra diverse da quelle della Serenissima, delude le aspettative del condottiero perugino e permette alle imbarcazioni nemiche di sbarcare i propri carichi e di approvvigionare il castello".
==================================
Calixtus III. Papa Georglo Scanderbego repondet, eum coïïaudat, in Turcos animât, pecunias ei mittit, sutura propediem auxiïïapolàcetur. Romœ die Jèxta Februar'u 1458,
Georgio (2) Castriotti (3) Scanderbegh (4) Albaniae Domino.
DilecteFili salutem &c. Fuerunt apud nos, dilecte íìli, oratores tui, quos ad nos misisti, quibus accurate, & prudenter, quae à Nobilitate (5) tua in mandatis habent, referentibus, intelleximus clades, quae a saeviflìmis Turcis, & tuis terris, & partibus istis illatae fuerunt, & admirandam animi tui magnitudinem, quam contra eos, ut decet Principem Catholicum (6), ad compefcendum eorum furorem adhibes, & labores continuos, quos propterea Mines. Agimus Deo gratias, quod partibus istis, per quas, quasi per portam, ad irrumpendum in Christianitatem hosti perfido, & saeviiììmo aditus patere pofìet, te quasi obicem, & murum fomissimum ád resistendum oppoíuerit, & hostem eundem, cum quo tibi 'conserta manu saepe depugnare opportet, per te crebris cladibus (jr) cum tua maxima laude, & gloria afficiat. Utinam tui animi ex caeteris Principibus Christianis (8) multos haberemus, non quidem pro fidei tutela tara anxii, & soliciti esíemus. Persévéra fili carissime in devotione, & in sancto, & salubri proposito tuo: nam cum pro fide Christi certes, sperare debes eum, cui iiihil est impoffibile, & fortia quaeque parvis confundit, ft 3 quod quod te non deseret, sed victoriam gloriosam de suis hostibus' tibi dabit. Nos vero etsi pro sustinenda claíe in partibus orientalibus, & alibi, illaque roboranda , & augenda (9) vix facultates nostrae wfficiant, & aliis incredibilibus gravemur inpenfis; tamen ut pro laboribus, & periculis fustinendis, qu* te cum tuis pene continue íubire oportet, plus facultatis habere poffis, facimus tibi fubventionem opportunam, & quam possimus, quinque millium florenorum (10) de caméra, facturi majorem in dies, ut speramus, ut ex tuis oratoribus praefatis, quibus super praemiffis fidem habebis, plenius intelliges. Convocationem, quam facimus, oratorum Imperatoris, Regum, & Principum Christianorum super prosequenda imprifia (11) contra Turcum, jam tuae Nobilitati per alias litteras fignificavimus. Venerunt jam aliqui ex eisdem, sperarnus, Domino adjuvante, rem aliter successuram, quòd parabitur opportunum auxilium ad prosecutionem hujus feliciflìmae imprisiae per omnes partes. Sis igitur, ut es, animo sorti, & magno, nec te ulli metus terreant: nam Dominus erit protector tuus, qui vires tibi rubministrabit, ut cum summa tua laude & gloria victoriam de hoítibus consequaris (12). Datum die sexta Februarii anno MGCCCLVIII. 1458.
1=======================================
Calixtus III. Papa Alphonfìim
Aragonum, & Siciîlœ Regem hortatur ad danda Scanderbego Jòbfidia.
Datum VIII. Februar'ù 1458.
Calixtus &c intelleximus quanta affectîone dilectum filium , nobilem virum Scanderberch (Scanderbegh) Albaniae Dominum nobis commendaris, quod nobis fuit juncundissimum, tametfi nostra propria voluntate illuni pro fuis virLutibus, & ingentibus factis , quibus non folum de nobis, sed de univerfa Christianitate optime meretur, arctiori, quam dici polîìt, charitate complectamur: videmus enim eum prope folum furori saeviffimorum Turcorum, quasi murum quemdam sirmisiìrnurn esse oppositum(2), qui ipforum adiíum praecludit, ne in Christianitatem (g)irrumpant. Nec nos latet quot cladibus ipse cum fuis fubditis affectus fuerit. (Paucis interjectis de mïjfa ïlìi quinque mïllium florenorum auri vì subsidiaria , hac addit). Hortamur igitur Serenitatem tuam , ut eidem Scanderbech, uti etiam consuevisti, opportunis fubsidiis subvenire, eumque tct angust4s circumseptum adjuvare velis. Datum VIII. Februarii anno MCCCCLV1II. 1458
================= ==================== Biblioteca Pinacoteca Accademia Ambrosiana
Pergamena 9478
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1458, DICEMBRE, 23.
Data: 1458
Note: Osservazioni: «FIRME DEL DUCA E DI "CICHUS". - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. FRANCESCO SFORZA A SCEVA DE CURTE E AD OTTONE DE CARRETO, RACCOMANDANDO ALLE CURE LORO IL PROTONOTARIO TEODORO DI MONFERRATO, IN VIAGGIO PER ROMA E PROPOSTO DAL DUCA PER LA DIGNITA' CARDINALIZIA».
Collocazioni: Perg.9478 Iemale 302
================== =================
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1459, FEBBRAIO, 19.
Data: 1459
Notesservazioni: "MACCHIE E FORI. GIOACHIMO DE ARCHURI Q. ANTONIO. MOTIVAZIONI ESPOSTE DA THOMAXIO DE GENTILIBUS, PROCURATORE DELLA NOBILE ZENEVERA DE CURTE DI SCEVA, INNANZI AI DELEGATI APOSTOLICI CARLO DA FORLI', ARCIVESCOVO DI MILANO, E A GIOVANNI MARLIANO (V. GAMS), VESCOVO DI TORTONA, IN CAUSA DI SCIOGLIMENTO DI MATRIMONIO TRA LA DETTA ZENEVERA E SUO MARITO FILIPPO DE SANCTO HEROXIO Q. URBANO».
Collocazioni: Perg.3871 Iemale 246
==========================================
Pergamena 9444
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1455, MAGGIO, 3. Data: 1455
Notesservazioni: «IN ITALIANO. - IN Z. 219.
"SUP.. IL VESCOVO DI NOVARA E AMBASCIATORE DEL DUCA DI MILANO, BARTOLOMEO VISCONTI, SCRIVE AL DUCA DI UN ACCORDO CONTRO IL CONTE GIACOMO PICCININO E DEL PENSIERO DI INVIARLO IN ALBANIA CONTRO IL TURCO".
=========================================
Pergamena 9528
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1464, LUGLIO, 30. Data: 1464
Note: Osservazioni: MINUTA. - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP..
«FRANCESCO SFORZA ALL' ARCIVESCOVO DI MILANO E CONSIGLIERE DUCALE E ORATORE PRESSO IL PAPA, STEFANO DE NARDINIS, PARE AD ANCONA: PER IL 5 O 6 DI AGOSTO, IL PROPRIO FIGLIO TRISTANO SARA' IN VIA COLL' ESERCITO DUCALE, PER BRINDISI E L' ALBANIA, AFFINE DI UNIRSI A SCANDERBEG (GIOVANNI CASTRIOT, DETTO) CONTRO IL TURCO; CONSIGLIA AL PAPA DI ESSER MODERATO COL RE DI FRANCIA; DI PARENTADI DEL DUCA COL MARCHESE DI MANTOVA E COL DUCA DI SAVOIA; DEL RE FERRANDO DI NAPOLI E DEI COSTUI NEMICI ».
Collocazioni: Perg.9528 Iemale 302
========= === === ======== ==========
Pergamena 9451
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1456, MARZO, 16. Data: 1456
Notesservazioni:
«IRMA DI "CICHUS". - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. IL DUCA DI MILANO, PARE A SCEVA DE CURTE E GIACOMO CALCATERRA; DEL CAPPELLO CARDINALIZIO AL VESC. DI PAVIA GIOVANNI DE CASTILLIONE; DELL' ABAZIA DI LUERZO PER IL PROTONOTARIO DI MONFERRATO; DELLA PREPOSITURA DI S. MARTA DI NOVARA, PARE PER UN NIPOTE DEL PAPA; DEL QUARESIMALISTA FRATE ROBERTO, A S. FRANCESCO; DEL PRIORATO DI S. TIBURZIO "REASSIGNATO PER IL R. MO MON. RE DE COLONA"; DI UNA SENTENZA DEL PAPA "IN EL FACTO DE GAMBACURTA ET DE SER"; DELLA LEGA TRA I PRINCIPATI ITALIANI E DELLA GUERRA TURCA; ECC..»
Collocazioni: Perg.9451 Iemale 302
=========================================
Oratio ad laudem Scaeve de Curte functi officio preturae civitatis Mantuae Fa parte di: S 21 sup. Manoscritti
Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Genova 23 marzo 1453
Fa parte di: Z 247 sup. Manoscritti
Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Firenze 20 ottobre 1458
Fa parte di: Z 247 sup.
Pergamena 9224
REGENSBURG (RATISBONA); 1454, MAGGIO, 3.
==================================
Pergamena 3926
«IN CASTRO LOCI GUAZATORIE NOBILLIUM DE CURTE, COMITATUS PAPIE, VIDELICET IN CAMINATA INFERIORI .... SCEUE DE CURTE"; 1455, GIUGNO, 7 (?)».
======================================
Pergamena 9228
ROMA; 1457, LUGLIO, 1.
Brognolo, Carlo sec. 15
Oratio ad laudem Scaeve de Curte functi officio preturae civitatis Mantuae
Descrizione fisica: 67v-70r
Data: Fa parte di: S 21 sup.
Note: Bertalot, Prosa 11568
Nomi:Brognolo, Carlo sec. 15, Curte, Sceva de m. 1459 (Nome estratto dal titolo - Note: DBI 31, pp. 475-478), Mantova (Nome estratto dal titolo)
Manoscritti Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Firenze 20 ottobre 1458 Descrizione fisica: 25
Data:
Fa parte di: Z 247 sup.
Nomi:Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
=======================================
Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Genova 23 marzo 1453
Descrizione fisica: 19 Data: Fa parte di: Z 247 sup.
Nomi:Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
===============================
Pergamena 9224
Pubblicazione o manifattura: REGENSBURG (RATISBONA); 1454, MAGGIO, 3.
Data: 1454
Note
sservazioni: IN Z. 219. SUP..
«IL VESCOVO DI SIENA ENEA SILVIO PICCOLOMINI A SCEVA DE CURTE, SCAGIONANDO IL VESCOVO DI PAVIA GIOVANNI CASTIGLIONI DALLA IMPUTAZIONE DI AVERE FATTO INVITARE DALL' IMPERATORE LE CITTA' DI MILANO E DI PAVIA A MANDARE ORATORI ALLA DIETA DI RATISBONA».
Collocazioni: Perg.9224 Iemale 302
=======================================
Pubblicazione o manifattura: REGENSBURG (RATISBONA); 1454, MAGGIO, 3. Data: 1454
Note: Osservazioni: «IN Z. 219. SUP.. IL VESCOVO DI SIENA ENEA SILVIO PICCOLOMINI A SCEVA DE CURTE, SCAGIONANDO IL VESCOVO DI PAVIA GIOVANNI CASTIGLIONI DALLA IMPUTAZIONE DI AVERE FATTO INVITARE DALL' IMPERATORE LE CITTA' DI MILANO E DI PAVIA A MANDARE ORATORI ALLA DIETA DI RATISBONA».
Collocazioni: Perg.9224 Iemale 302
=========================================== Pergamena 9144-6
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1452, APRILE, 8. Data: 1452
Note:«Osservazioni:
IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. 9144. «NICODEMO DI PONTREMOLI AL DUCA DI MILANO FRANCESCO I SFORZA: DI COSIMO I DE MEDICI DI FIRENZE, SCEVA, JACOMELLO, BATISTA DA MONTRUCCHIO, "MONA COLEY" (?), ANDREA "DA LA BANCA", IL CONTE EVERSO, IL CARD. LATINO ORSINO, IL CONTE ALDOBRANDINO, OTTO NICOLINO DEI FIORENTINI, ECC.; SI ASPETTA DI NUOVO L' IMPERATORE FEDERICO III. 9145. POLIZZINO APPICCICATO: FEDERICO DE URBINO SCOMUNICATO DAL PAPA "PER CENSI NON PAGATI". 9146. SIMILE: PROPOSTE DI PROMOZIONI AL CARDINALATO, DA PARTE DEGLI AMBASCIATORI; ESCLUSA QUELLA DEL VESCOVO DI PAVIA (GIACOMO BORROMEO)».
Collocazioni: Perg.9144
======================================
Pergamena 3926
Pubblicazione o manifattura:
"IN CASTRO LOCI GUAZATORIE NOBILLIUM DE CURTE, COMITATUS PAPIE, VIDELICET IN CAMINATA INFERIORI .... SCEUE DE CURTE"; 1455, GIUGNO, 7 (?).
Data: 1455
Note:
«Osservazioni: "MACCHIE, ROTTURE. ALESSANDRO DE CURTE Q. ANTONIO. PAGANOTO DE SALAMONIS Q. GIORGIO VENDE DEI DIRITTI ECC. A SCEVA DE CURTE".
Collocazioni: Perg.3926 Iemale 24
===========================================
Pergamena 9225
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1457, MARZO, 24.
Data: 1457
NoteOsservazioni: MINUTA O COPIA. - IN Z. 219. SUP.. IL DUCA DI MILANO FRANCESCO I SFORZA AL VESCOVO DI SIENA E CARDINALE ENEA SILVIO PICCOLOMINI, RINGRAZIANDOLO PER COMUNICAZIONI AVUTENE A MEZZO DI SCEVA DE CURTE E LODRISIO CRIVELLO; E CONGRATULANDOSI CON LUI PER LA PROMOZIONE AL CARDINALATO.»
Collocazioni: Perg.9225 Iemale 302
===========================================
Pergamena 9231
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1458, APRILE, 7. Data: 1458
Notesservazioni: «IN Z. 219. SUP.. IL CARDINALE ENEA SILVIO PICCOLOMINI AL DUCA DI MILANO FRANCESCO I SFORZA, SOLLECITANDO UN CONFERIMENTO DI BENEFICII, CHIESTI PER SE', A MEZZO DI SCEVA DE CURTE».
Collocazioni: Perg.9231 Iemale 302
===========================================
Pergamena 9316
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1458, NOVEMBRE, 28. Data: 1458
Note:
«Osservazioni: IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. "OTTONE DE CARRETO A FRANCESCO SFORZA: SCEVA OCCUPERA' IL POSTO DEL SENATORE PRESENTE COL 1 DICEMBRE E CON "OLTRA LI CAUALERI ET FANTI DE LOFFICIO, DUECENTO ALTRI FANTI" ECC. (V. N. 9313, SETTEMBRE 1458?).»
Collocazioni: Perg.9316 Iemale 302
============Letrat ==================
Sipa dëshmivete më sipërme që lexuam, mund të thëmi se, historiani Oliver Jenes Schmitt asgjë nuk ka zbuluar, dhe këtë mund ta dëshmojmi se, autori i Skenderbeut e ka rishkruar librin e tij të tërin sipas planit të një autori të më hershëm Ludwig Pastor me titullin " Hostory of pope" .. i ribotuar pastaj edhe më vonë disa herë, është autor i cili e thotë se Skenderbeu nuk kishte shkuar peng dhe se ishte rritur ne malet e Dibres i cili kthehet ne vitin 1444 ...në Krujë, dhe interesante Schmiti ka ndjekur të gjitha këto shtylla që i permend Pastor dhe librin e ka shtjelluar mbi shtyllat e e tij të tërin, te gjitha referancat Pastor i kanxjerrur nga Vatikani qe jane sekrete kurse ato referancat tera, et gjithat i kam shfletua dhe vertetua se nuk qendron e tera si thotë z.Schmitt aty sa i perkete zhurmes rreth letres së agjentit te tij Sceva de Corte (apo Curti ne disa vende) që ishte agjent francez dhe i kam sjellur spjegimet sipër në postim, tek e fundit, asgjë nuk dëshmon kjo shpifje e Skeves ndaj Skenderbeut kur dihet mirë se Sforca Skenderbeu dhe Hunjadi e mbanin Europën kristiane, këta ishin potagonistet kryesor dhe se e bija e Sforces ishte e martuar me te birin e Ferdinandit te Napolit kështu që miqësija e Sforces dhe e Skenderbeut deshmohet edhe ne luften për fron te Ferdinandit ku Skenderbeu dhe ushtria e Sforces luftuan së bashku kunder te njejtit armik si dhe kunder Francezve...
Kur e lexojmi këtu letrën qe i dergon Francesko Sforca arshevekut te tij ...Sforca mbështeste Papen për njê kryqzat duke i dalur ne ndihmë Skenderbeut prandaj ajo letra e shpifur mashtruse që shfrytzoi z. Schmitt per librin e tij nuk ka kurrafrë vlere... sepse, rezultati deshmon se Sforca kishte rrespekt per Skenderbeun me qka hudhet poshtë teoria e autorit Schmmitt, ju thëmë te drejten është një asgjë fare një dështim !
Prandaj më Olivier Jenes Shmitt ne as që duhet të mirremi, ai ka kopjuar një teori të një autori tjetër që ka botuar librin para 100 vitësh, saktesishtë në Gusht 1885... ndoshta edhe më herët, ku autori Ludvik Pastor nxjerrë iden këtu se;
"Ajo është tani një fakt që Kastriota nuk ishte, siç ishte menduar, një pasardhës i një familjeje të lashtë shqiptare, por ishte me origjinë Sllavoe. Dokumentet origjinale gjithashtu kanë hedhur poshtë historinë që ai dallohet veten si një peng në mesin e turqve, i cili kishte fituar favore tek Sulltanini, dhe, pas betejës së Kunovicës 1443, shpëtoi dhe u kthye në Atëdhe për të nxitur bashkatdhetarët e tij për të marrë armët kundër të pafeve".
"E vërteta është se, rinia e Skënderbeut u miratua në malet dhe trojet amtare të tij dhe lufta e tij kundër turqëve filloi me fitoren mbi ta në Dibër në vitin1444. Kjo fitore e kishte mbushur krishtërimin perëndimor me shpresat të gëzuara, përuroi pavarësinë e Shqipërisë, që e mbajti Skënderbeu për më shumë se njëzet vjet, dhe çuar në moshën heroike të popullit të tij trim " Nga autori: Pastor Ludwig "Historia e papëve" 1885=130 vite para Shmitit !
Dhe sipas këtij autori autori te mesiper permendur, Olover Jenes Schmit më këtë rishkrim të dytë duke ngjyrosur të njejtën ide 100 vite më parë nga Ludwik Pastor por më një shtes të kësaj letrës së ambasadorve dhe një pamje tjetër në një shekull të ri për lexuesin mbarë ai vetëm se ka perfituar nga shitja e librit, sepse, një libër të botuar para 70 vitësh, secili ka të drejtën tê rimarri atë dhe ta rishkruaj duke u bazuar nga referancat e tjetrit, pra këtu vrejmi se kurrfarë merite nuk ka Schmitt-i por Schmitt-i parë.
Tani më nuk kemi se çka të flasim për Schmitt-in, mund të mbyllim këtë kapitull dhe mos t'ia blejmi më tutje librin e tij sepse, autori tjetër Ludwig Pastor është ai i cili vë në dyshim kombësin e Skenderbeut e jo se kjo vinte si më pyka siç mendonim deri këtu nga Schmitti e mendja e tij, por, ndoshta i shtyër nga rrjetët tjera apo edhe i inspiruar nga Ludwig Pastor, është ndikuar që ta shkruaj këtë libër mbi librin e tjetrit autorë të para 100 vitësh i cili vë në dyshim origjinën e Skenderbeut, spese, Pastor e thotë se ishte me origjie sllave dhe ketu nuk kemi se çka ti bejmi autorit i cili tani më kavdekur, mirëpo, ai thotë se janë dokumentet në Vatikan për këtë dëshmi te sjellura gjoja se nga ana turke ! Mirëpo autori nuk jep asnjë provë, pra mbeten vetem se thashe e thëme... Kurse në njê dokument tjetër nga Calisti III, thuhet se Skenderbeu rrjeh nga fisi Kastrati që gjendet në njê fshatë jo largë Drinit... me referime nga një autor i kohës..
Mirëpo Schmit as që përmend këtë autor ose së paku të kishte kritikuar, do ta kuptonim por paraqitet me një dor tinzare si te një kameleoni, sikur se nuk e dinte egzistontencen një vrasësi tjetër të historisë.
Prandaj i nderuari lëxues, sipas këtyre të dhënave më të reja dosja Schmitt, sa i përketë heroit tonë kombtar Gjergj Kastrioti-Skenderbeu mbyllet më kaqë, ne mund të flasim edhe më tutje rreth herozmit të Skenderbeut por pa mbështetje nga Schmitt-i edhepse më gjithë deshirën do e kishim mirëpritur perkrahjen e tij në ndonjë ribotim eventual në tëardhmen por duke shpresuar se këtë herë autori Schmit do na sjelli ndriqime të tjera më të qëndrushme mbi heroin tonë kombtar Skenderbeun pasi që ti ketë rishikuar ato pika të papershtatshme dhe pa kurrfarë interesi tek lexuesi i cili hedhja në dritë e një letre si kjo nga agjenti Sceva de Curti më një mesazh të trubullt që përmbanë padrejtësi e trillime dhe vetëm se shpifje të pa sakta mbi figuren e Skenderbeut mendoj se nuk ka kurrëfare peshe as merita teoria e autorit, i cili sygjeron rishikime rreth jetës dhe veprës së Skenderbeut.
Néve nuk duhet kërkuar asgjë nga Olive Jenes Schmitt perpos ta dorzoje titullin e doktoratit dhe mos te na genjeje ne se gjoja është ndonjë historian e sidomos e kanë afruar tek Univerziteti i Prishtinës njê sharlatan... kjo është tragjike... !
===========================================
Desha të shtoja se, z. Schmitt ngatrron shumë gjëra tek biografia e Skenderbeut, së pari aty ku fletë për Vojsaven, autori Schmitt thotë se: "ajo ishte bija e një princi të tribalëve" gjë që është ngatrrim dhe gabim i pafalshëm tek një historian sepse, ajo ishte bija e një princit nga fusha e Tripaldës=Tripolje, Trifushat në Maqedoni që s'ka lidhje fare me fisin Tribalë pra, Vajzava nuk ishte e fisit të =Tribalëve por princesh e Tripaldës se, (sipas fisit ilirë qe bizantinet kishin vijuar ti quanin keshtu këta banorë ku edhe me tej këto vise ilire, pas dyndjeve sllave, kur erdhen turqit edhe këta vijuan ti quanin ashtu "tribali" që në kohën osmane njiheshin banorët serbë, besoj se ndoshta e ka vrejtur edhe ndonjëri këtë gabim, poshtu edhe tek emri i Vojsaves, që shkruhej Vojzava por ndoshta shqiptohej ndryshe; vaiza Ava ?
...sa emra sllave mund te gjejmi me emrin Vojsava, asnjë;;; perndryshe do kishim hasur emrin Vojsava tek sllavët edhe në ditët e sotme mirëpo nuk kemi asnjë emër tek këta popujt fqinjë...
Të marrim versionin polakë te Barletit, nuk quhet Vojsava por Vajzava (vajza Ava) sepse tek latinet "s" shqiptohej "z" ose kuptohej kështu dhe me siguri Barleti aty e bëri për këtë arsyeje.
Nuk kam për qëllim këtu t'ia nguli thikën Schmitt-it te fyti por, kur e lexova Hostory of Papes, patjetër se lind dyshimi dhe kemi te drejtën të pyesim athua se, ç'farë arsyeje e ka shtyër autorin Schmitt të shkruaj një libër për Skendebeun, heroin kombtar të popullit shqiptar ?
Poashtu ne mudn te bisedonim edhe për emrin e vendit te quajtur; Polog ?
E kam lexuar librin e Barletit por, pa e patur para syve dorshkrimin origjinal, jo te shtypur si botim, sepse, aty kam dyshim tek disa shqiptime te pa rregullta, si psh. te marrim emrin;
=POLOG=
=POLOGU=
=POLOGI=
=PO LOG= TE LUGI....
=LÔG=Logû/ Lugi/ TEK LUGINA e....Vardarit psh...
=LOGÛ=
=LUG=
=LUGI=
=LUGA= luga/ lunga/ guha/gua...lingua...(gjuha është si luga..ose lugu si gjuha..aty ku ndalet ujë...per pije, bagetija pijne ujê me gjuhë/lugë...
=PO=Vo=té/tek
=VO=PO bri/ afër/tek/ rrênxë mali..?
Tani, nese e vrejmi me kujdes se, kur shkruhet e bashkangjitur fjalia.."VOISAVATRIPALDAPOLOGA"..këtu ka diçka që nuk shkonë, si e dini, latinishtja në një epok shkruhej e tëra gati se fjalët e ngjitura pa u ndarë me pika..
Mirepo ta analizojmi vetem se emrin =Polog= pastaj tek "vo" ="iz, ava tri- pal-da"...
Emri =POLOG= nuk ka ka mundesi te kete patur kurresesi.. por: =Log= para shtesa "po" e tham se është e barabart me ="VO"= ose "tek" apo "té...lugina e likejve." ? (nga gjuha vellahe)
Pra si duket fjala është për një Toponim afër një Lugine ose afër një Likeni ?
Pse jo, pse te mos mendohet edhe kjo se e ama e Skenderbeut ishte e rrethit të Liqenit të Akrides/ ohrit ?
Mendoj se autori i Skenderbeut ndjehët i bindur se ka shpalosur faqe të shëndrritshme mbi peronalitetin e heroit tonë kombtar dhe ai ka të drejtë plotësishtë ta mbroje studimin e tij shkencor, mirëpo tek ai ndjehen disa mungesa që i kemi vrejtur nga libri i tij.
z. Schmitt ka patur mundësi që ta mbroje edhe ndryshe kapitullin e librit të tij "shtojcë aty me disa burime e dokumente të bashkangjitura" në faqen 532 ku në Dokumentin e 10 Janarit 1454 nga raporti i diplomatve Sceva e Trvulzio që i drejtohen më këtë mesazh Francesko Sforces ku thuhët përmes kësaj letre se; " ky zoti(Skenderbeu) është i pa fe dhe se arsyeja e tij për ti luftuar turqit është se ky Skenderbeu i pa fe, ka urrejtje personale kundër turkut sepse ky turku ia ka vrarë babain e pastaj ky Skenderbeu është hakmarrur dhe i ka vrarë këij turkut një vëlla"...
Tani këtu përpiqemi ta ndjekim dhe analizojmi përmbajtjen dhe qëllimet e kësaj letre e shkruar ose nga Sceva del Curte ose nga tjetri Jacopo Travulzio, që mbanë datën 10 Janar 1454 derguar nga Roma por nuk i dihet se kjo letër ndoshta asnjëherë nuk ia arrijti në dorën e marrësit pra Francesko Sforces sepse, dokumenti dihët që nuk u gjet pranë arkivave Sforceane në Milano por krejtë diku tjetër, me çka për mendimin tim i humbët edhe vlera e këtij dokumenti sepse kur ti shohim më poshtë qendrimet dhe rrespektin që kishte Francesko Sforca ndaj personalitetit dhe famës së Skenderbeut kuptojmi se kjo letër vjenë e futet gjoja se më pa dashje si një iriq që ka nevojën për marrje gjaku, ndaj heroit tonë Skenderbeut e kjo quhet gjakëmarrje. !
Këtu sipër pra e shkurtova letrën që të bëhët më e qartë, pra Shmit këtu asgjë tjetër nuk ka bërë vetëm se ka sjellur një dokument të epokës në të cilin bëhët fjalë për një të derguar të Skenderbeut në Romë dhe emri i të cilit nuk i dihët fare dhe ku ta dimi se për qfarë arsyje apo interesa të tyre personale dy perfaqsuesit e dukes e kanë devijuar mesazhin e të derguarit të Skenderbeut duke e drejtuar në rryma tjera dhe të pa sakta, më shpifje, kuptohët kjo ishte detyr e agjentëve të Sforces pranë Papes dhe tani me daljen në siperfaqe të këtij dokumenti përmes Shmitit autori i librit tregohët neutral nuk mban kurrfarë faji...
Unë kam lexuar në një libër tjetër opera për Skenderbeun se gjoja ka ikur prej oborrit te Sulltanit ngasë ishte dashuruar në vajzen e tij, te motren e sulltan Mehmetit dhe se gjoja kjo, dergon trupa në Krujë per ta sjellur të gjallë Skederbeun ne Edrinë pra, këto janë gjera jo të dokumentuara por te trilluara që pergjegjësi nuk mban Shmiti sepse ky liber i tij mund te quhet fikcion, fantezi historike.
Siç e kemi cekur diku edhe më larte, librin e tij e kam lexuar me vemendje, ka skena te mrekullueshme me disa tablo te pa papershkruara deri më tani në librat shkencëor ku në detaje pershkruhet Skenderbeu si komandant i madh, të gjitha ato skena rreth orvatjes së herojit për te mbajtur ushtrin e tij rreth veti më armatim, perpjekjet e tij për te blerë armatim nga tregetar të jashtëm, deri edhe tek numri i shigjetave, numri i bureve të barotit që ka blerë Skenderbeu tek këta tregtar autori i këtij librit i numeron te gjitha qe për lexuesin shqiptar është një knaqësi e madhe te njihet edhe me këto detaje por, këtu tregohet edhe pasioni i Shmitit se sa rëndësi i ka perkushtuar këtij libri mbi heroin Skenderbe si figur heroike dhe gjeni luftarake të asaj kohe.
Mirëpo kemi edhe disa kapituj tjerë në fillim ku autori ngutet shumë, betejen e Kosovës e anashkalon poashtu edhe betejen e dytë të Kosovës të vitit 1448 pa pjesëmarrjën e Skenderbeut fare dhe më e keqja ai e largon atë nga kjo betejë si aleat i Hunijadit për 10 kilometra largë betejes kurse ka edhe referime tjera perpos të autorëve serbë të cilave iu referohet Shmitt shpeshhere pa kompleks fare, por si duket i pelqen ashtu ti marri si referime të besueshme nga Radoniçi, i cili krejtë ndryshe e thotë nga autorët tjerë perendimor qe te dy palet si burim kanë Antonio Bofinius por për habi dikun është një ngatrrese dhe këtu nuk pajtohem me Shmitin sepse, ai merrë një autorë serbë si referanc i cili edhepse e permend Bofinin si burim, citimin e tij e shtrëmbron, për mua edhe këtu Schmiti ka gabuar njësoj si Radoniçi.
Autori La Martine thotë se, Skenderbeu arrijti në Kosovë në vedin e betejës me 20 000 luftëtarët e tij por më vones, te nesermen e betejës dhe nga çukat e maleve për rreth fushëbetejes ai vrejti poshtë në fusha kerdine më të madhe qe kishte parë ndonjeherë në jetën e tij dhe aty e mallkoi Hunijadin i cili nuk e priti sipas marrveshjes por u kyq në luftë më vetëm se 35 000 luftëtarë kundër 100 000 turqve, ku në këtë rastë, edhe vetë sulltan Murati i II-të nuk deshi të pranoje fillimin e luftës ndaj nje ushtrie me te vogël mirëpo Hunijadi kokeforte mbante edhe ai gjelozi ndaj Skenderbeut dhe e dinte mire se po qe se do e priste Skenderbeun atehere fama do i mbetej Skenderbeut, pra jo vetem se e humbi betejen Hunjadi por edhe e ebri si me qellim sepse ai naten iku pa gjurmë duke lene ushtrinë e tij nën meshiren e turqve ku u masakruan te gjithë në ditën e tretë të betejës.
Disa Bohemien, polakë, vëllehër e hungarez qe kishin shpetuar dhe te plagosur Skenderbeu i mori me vete, i veshi, i ushqeu i solli në Shqipëri dhe pagoi një anije në portin e Durrësit për t'iu mundësuar këtyre te rraskapiturve që te kthehëshin në atedheun e tyre. Prandaj habitemi këtu se, Shmiti në këtë libër aqë madheshtor e voluminoz e ka patur mundesi ta shtoje edhe epizode të rëndësishme ku heroi shqiptar ka treguar humanizëm të pashoq ndaj aleatve e kombeve tjera europiane.
Pra, në vendë që ti referohej Radoniçit serbë Schmitt ka patur munndësi këtu që t'iu referohej autorve tjerë të cilët e përshkruajnë në detaje të imta këtë tablo të rëndësishme.
Pastaj, Shmiti edhe nuk i kushton aqë rëndësi Skenderbeut kur ai kishte hyrë disa herë edhe brenda në Kosovë i cili shkon madje edhe në veri e deri në Novoberda duke i ndjekur trupat e Gjorgj Brankoviçit ku ishte ngujuar në një keshtjellë dhe më qellim ndoshta që ta ndeshkoje edhe Hunijadin i cili në një mënyrë, e tradhtoi Skenderbeun në këtë betej sepse marrëveshja ishte që të filloje beteja vetëm se kur te arrije Skenderbeu me 20 000 luftetarët e tij, dhe më në fund Huniadi, pasi që kishte ikur natën se e kishte lëshuar fushëbetejen, dhe për habin e të gjithëve shkoi e u strehua mu në kështjellen e Brankoviçit, pra tek vasali i sulltanit edhepse thuhet se gjoja dy fshtarë e kapen në pyell dhe ia dorzuan Brankoviçit. Pra këtë enigmë besoj se në te ardhmen historianët pse jo edhe Shmiti një ditë do ti shtjellonin. Sepse pas këtij rasti, mënjëherë i biri i Hunijadit martohet me vajzen e Brankoviçit, ç'ka do thotë për ata që lexojnë librin e Shmitit kur i biri i Skenderbeut, Gjini si dhe Matiasi, i biri i Hunijadit, që të dy bijtë e dy kundërshtarëve më të famshëm te cilët luftonin kundër sulltanit u bënë dhëndur të Brankoviçit i cili ky ishte vasal i osmanlijve ?
Prandaj edhe ne si lexues të rëndomtë që jemi, si të mos habitëshim nga këto raste më ndodhi aqë enigmatike dhe të pasqaruara ende deri më sot, kur dy bijët e kryngritësve më të mëdhenjë të Ballkanit u martuan me dy vajzat e vasalit të sulltanit ?
Normale kjo se, cilit do lexues që ka njohuri pak në histori do mbetej me bindje e dyshime të pa pa shmangëshme, sadoqë lexuesi mbahet si adhurues i këtyre dy heronjëve dhe më tej pa dyshim vijon ti rrespektoje këto dy figura ?
Calixtus &c intelleximus quanta affectîone dilectum filium , nobilem virum Scanderberch (Scanderbegh) Albaniae Dominum nobis commendaris, quod nobis fuit juncundissimum, tametfi nostra propria voluntate illuni pro fuis virLutibus, & ingentibus factis , quibus non folum de nobis, sed de univerfa Christianitate optime meretur, arctiori, quam dici polîìt, charitate complectamur: videmus enim eum prope folum furori saeviffimorum Turcorum, quasi murum quemdam sirmisiìrnurn esse oppositum(2), qui ipforum adiíum praecludit, ne in Christianitatem (g)irrumpant. Nec nos latet quot cladibus ipse cum fuis fubditis affectus fuerit. (Paucis interjectis de mïjfa ïlìi quinque mïllium florenorum auri vì subsidiaria , hac addit). Hortamur igitur Serenitatem tuam , ut eidem Scanderbech, uti etiam consuevisti, opportunis fubsidiis subvenire, eumque tct angust4s circumseptum adjuvare velis. Datum VIII. Februarii anno MCCCCLV1II. 1458
================= ==================== Biblioteca Pinacoteca Accademia Ambrosiana
Pergamena 9478
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1458, DICEMBRE, 23.
Data: 1458
Note: Osservazioni: «FIRME DEL DUCA E DI "CICHUS". - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. FRANCESCO SFORZA A SCEVA DE CURTE E AD OTTONE DE CARRETO, RACCOMANDANDO ALLE CURE LORO IL PROTONOTARIO TEODORO DI MONFERRATO, IN VIAGGIO PER ROMA E PROPOSTO DAL DUCA PER LA DIGNITA' CARDINALIZIA».
Collocazioni: Perg.9478 Iemale 302
================== =================
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1459, FEBBRAIO, 19.
Data: 1459
Notesservazioni: "MACCHIE E FORI. GIOACHIMO DE ARCHURI Q. ANTONIO. MOTIVAZIONI ESPOSTE DA THOMAXIO DE GENTILIBUS, PROCURATORE DELLA NOBILE ZENEVERA DE CURTE DI SCEVA, INNANZI AI DELEGATI APOSTOLICI CARLO DA FORLI', ARCIVESCOVO DI MILANO, E A GIOVANNI MARLIANO (V. GAMS), VESCOVO DI TORTONA, IN CAUSA DI SCIOGLIMENTO DI MATRIMONIO TRA LA DETTA ZENEVERA E SUO MARITO FILIPPO DE SANCTO HEROXIO Q. URBANO».
Collocazioni: Perg.3871 Iemale 246
==========================================
Pergamena 9444
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1455, MAGGIO, 3. Data: 1455
Notesservazioni: «IN ITALIANO. - IN Z. 219.
"SUP.. IL VESCOVO DI NOVARA E AMBASCIATORE DEL DUCA DI MILANO, BARTOLOMEO VISCONTI, SCRIVE AL DUCA DI UN ACCORDO CONTRO IL CONTE GIACOMO PICCININO E DEL PENSIERO DI INVIARLO IN ALBANIA CONTRO IL TURCO".
=========================================
Pergamena 9528
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1464, LUGLIO, 30. Data: 1464
Note: Osservazioni: MINUTA. - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP..
«FRANCESCO SFORZA ALL' ARCIVESCOVO DI MILANO E CONSIGLIERE DUCALE E ORATORE PRESSO IL PAPA, STEFANO DE NARDINIS, PARE AD ANCONA: PER IL 5 O 6 DI AGOSTO, IL PROPRIO FIGLIO TRISTANO SARA' IN VIA COLL' ESERCITO DUCALE, PER BRINDISI E L' ALBANIA, AFFINE DI UNIRSI A SCANDERBEG (GIOVANNI CASTRIOT, DETTO) CONTRO IL TURCO; CONSIGLIA AL PAPA DI ESSER MODERATO COL RE DI FRANCIA; DI PARENTADI DEL DUCA COL MARCHESE DI MANTOVA E COL DUCA DI SAVOIA; DEL RE FERRANDO DI NAPOLI E DEI COSTUI NEMICI ».
Collocazioni: Perg.9528 Iemale 302
========= === === ======== ==========
Pergamena 9451
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1456, MARZO, 16. Data: 1456
Notesservazioni:
«IRMA DI "CICHUS". - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. IL DUCA DI MILANO, PARE A SCEVA DE CURTE E GIACOMO CALCATERRA; DEL CAPPELLO CARDINALIZIO AL VESC. DI PAVIA GIOVANNI DE CASTILLIONE; DELL' ABAZIA DI LUERZO PER IL PROTONOTARIO DI MONFERRATO; DELLA PREPOSITURA DI S. MARTA DI NOVARA, PARE PER UN NIPOTE DEL PAPA; DEL QUARESIMALISTA FRATE ROBERTO, A S. FRANCESCO; DEL PRIORATO DI S. TIBURZIO "REASSIGNATO PER IL R. MO MON. RE DE COLONA"; DI UNA SENTENZA DEL PAPA "IN EL FACTO DE GAMBACURTA ET DE SER"; DELLA LEGA TRA I PRINCIPATI ITALIANI E DELLA GUERRA TURCA; ECC..»
Collocazioni: Perg.9451 Iemale 302
=========================================
Oratio ad laudem Scaeve de Curte functi officio preturae civitatis Mantuae Fa parte di: S 21 sup. Manoscritti
Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Genova 23 marzo 1453
Fa parte di: Z 247 sup. Manoscritti
Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Firenze 20 ottobre 1458
Fa parte di: Z 247 sup.
Pergamena 9224
REGENSBURG (RATISBONA); 1454, MAGGIO, 3.
==================================
Pergamena 3926
«IN CASTRO LOCI GUAZATORIE NOBILLIUM DE CURTE, COMITATUS PAPIE, VIDELICET IN CAMINATA INFERIORI .... SCEUE DE CURTE"; 1455, GIUGNO, 7 (?)».
======================================
Pergamena 9228
ROMA; 1457, LUGLIO, 1.
Brognolo, Carlo sec. 15
Oratio ad laudem Scaeve de Curte functi officio preturae civitatis Mantuae
Descrizione fisica: 67v-70r
Data: Fa parte di: S 21 sup.
Note: Bertalot, Prosa 11568
Nomi:Brognolo, Carlo sec. 15, Curte, Sceva de m. 1459 (Nome estratto dal titolo - Note: DBI 31, pp. 475-478), Mantova (Nome estratto dal titolo)
Manoscritti Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Firenze 20 ottobre 1458 Descrizione fisica: 25
Data:
Fa parte di: Z 247 sup.
Nomi:Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
=======================================
Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
Lettera al duca di Milano Francesco Sforza, Genova 23 marzo 1453
Descrizione fisica: 19 Data: Fa parte di: Z 247 sup.
Nomi:Curte, Sceva de m. 1459 consigliere ducale
===============================
Pergamena 9224
Pubblicazione o manifattura: REGENSBURG (RATISBONA); 1454, MAGGIO, 3.
Data: 1454
Note
sservazioni: IN Z. 219. SUP..«IL VESCOVO DI SIENA ENEA SILVIO PICCOLOMINI A SCEVA DE CURTE, SCAGIONANDO IL VESCOVO DI PAVIA GIOVANNI CASTIGLIONI DALLA IMPUTAZIONE DI AVERE FATTO INVITARE DALL' IMPERATORE LE CITTA' DI MILANO E DI PAVIA A MANDARE ORATORI ALLA DIETA DI RATISBONA».
Collocazioni: Perg.9224 Iemale 302
=======================================
Pubblicazione o manifattura: REGENSBURG (RATISBONA); 1454, MAGGIO, 3. Data: 1454
Note: Osservazioni: «IN Z. 219. SUP.. IL VESCOVO DI SIENA ENEA SILVIO PICCOLOMINI A SCEVA DE CURTE, SCAGIONANDO IL VESCOVO DI PAVIA GIOVANNI CASTIGLIONI DALLA IMPUTAZIONE DI AVERE FATTO INVITARE DALL' IMPERATORE LE CITTA' DI MILANO E DI PAVIA A MANDARE ORATORI ALLA DIETA DI RATISBONA».
Collocazioni: Perg.9224 Iemale 302
=========================================== Pergamena 9144-6
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1452, APRILE, 8. Data: 1452
Note:«Osservazioni:
IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. 9144. «NICODEMO DI PONTREMOLI AL DUCA DI MILANO FRANCESCO I SFORZA: DI COSIMO I DE MEDICI DI FIRENZE, SCEVA, JACOMELLO, BATISTA DA MONTRUCCHIO, "MONA COLEY" (?), ANDREA "DA LA BANCA", IL CONTE EVERSO, IL CARD. LATINO ORSINO, IL CONTE ALDOBRANDINO, OTTO NICOLINO DEI FIORENTINI, ECC.; SI ASPETTA DI NUOVO L' IMPERATORE FEDERICO III. 9145. POLIZZINO APPICCICATO: FEDERICO DE URBINO SCOMUNICATO DAL PAPA "PER CENSI NON PAGATI". 9146. SIMILE: PROPOSTE DI PROMOZIONI AL CARDINALATO, DA PARTE DEGLI AMBASCIATORI; ESCLUSA QUELLA DEL VESCOVO DI PAVIA (GIACOMO BORROMEO)».
Collocazioni: Perg.9144
======================================
Pergamena 3926
Pubblicazione o manifattura:
"IN CASTRO LOCI GUAZATORIE NOBILLIUM DE CURTE, COMITATUS PAPIE, VIDELICET IN CAMINATA INFERIORI .... SCEUE DE CURTE"; 1455, GIUGNO, 7 (?).
Data: 1455
Note:
«Osservazioni: "MACCHIE, ROTTURE. ALESSANDRO DE CURTE Q. ANTONIO. PAGANOTO DE SALAMONIS Q. GIORGIO VENDE DEI DIRITTI ECC. A SCEVA DE CURTE".
Collocazioni: Perg.3926 Iemale 24
===========================================
Pergamena 9225
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1457, MARZO, 24.
Data: 1457
NoteOsservazioni: MINUTA O COPIA. - IN Z. 219. SUP.. IL DUCA DI MILANO FRANCESCO I SFORZA AL VESCOVO DI SIENA E CARDINALE ENEA SILVIO PICCOLOMINI, RINGRAZIANDOLO PER COMUNICAZIONI AVUTENE A MEZZO DI SCEVA DE CURTE E LODRISIO CRIVELLO; E CONGRATULANDOSI CON LUI PER LA PROMOZIONE AL CARDINALATO.»
Collocazioni: Perg.9225 Iemale 302
===========================================
Pergamena 9231
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1458, APRILE, 7. Data: 1458
Notesservazioni: «IN Z. 219. SUP.. IL CARDINALE ENEA SILVIO PICCOLOMINI AL DUCA DI MILANO FRANCESCO I SFORZA, SOLLECITANDO UN CONFERIMENTO DI BENEFICII, CHIESTI PER SE', A MEZZO DI SCEVA DE CURTE».
Collocazioni: Perg.9231 Iemale 302
===========================================
Pergamena 9316
Pubblicazione o manifattura: ROMA; 1458, NOVEMBRE, 28. Data: 1458
Note:
«Osservazioni: IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP.. "OTTONE DE CARRETO A FRANCESCO SFORZA: SCEVA OCCUPERA' IL POSTO DEL SENATORE PRESENTE COL 1 DICEMBRE E CON "OLTRA LI CAUALERI ET FANTI DE LOFFICIO, DUECENTO ALTRI FANTI" ECC. (V. N. 9313, SETTEMBRE 1458?).»
Collocazioni: Perg.9316 Iemale 302
============Letrat ==================
Sipa dëshmivete më sipërme që lexuam, mund të thëmi se, historiani Oliver Jenes Schmitt asgjë nuk ka zbuluar, dhe këtë mund ta dëshmojmi se, autori i Skenderbeut e ka rishkruar librin e tij të tërin sipas planit të një autori të më hershëm Ludwig Pastor me titullin " Hostory of pope" .. i ribotuar pastaj edhe më vonë disa herë, është autor i cili e thotë se Skenderbeu nuk kishte shkuar peng dhe se ishte rritur ne malet e Dibres i cili kthehet ne vitin 1444 ...në Krujë, dhe interesante Schmiti ka ndjekur të gjitha këto shtylla që i permend Pastor dhe librin e ka shtjelluar mbi shtyllat e e tij të tërin, te gjitha referancat Pastor i kanxjerrur nga Vatikani qe jane sekrete kurse ato referancat tera, et gjithat i kam shfletua dhe vertetua se nuk qendron e tera si thotë z.Schmitt aty sa i perkete zhurmes rreth letres së agjentit te tij Sceva de Corte (apo Curti ne disa vende) që ishte agjent francez dhe i kam sjellur spjegimet sipër në postim, tek e fundit, asgjë nuk dëshmon kjo shpifje e Skeves ndaj Skenderbeut kur dihet mirë se Sforca Skenderbeu dhe Hunjadi e mbanin Europën kristiane, këta ishin potagonistet kryesor dhe se e bija e Sforces ishte e martuar me te birin e Ferdinandit te Napolit kështu që miqësija e Sforces dhe e Skenderbeut deshmohet edhe ne luften për fron te Ferdinandit ku Skenderbeu dhe ushtria e Sforces luftuan së bashku kunder te njejtit armik si dhe kunder Francezve...
Kur e lexojmi këtu letrën qe i dergon Francesko Sforca arshevekut te tij ...Sforca mbështeste Papen për njê kryqzat duke i dalur ne ndihmë Skenderbeut prandaj ajo letra e shpifur mashtruse që shfrytzoi z. Schmitt per librin e tij nuk ka kurrafrë vlere... sepse, rezultati deshmon se Sforca kishte rrespekt per Skenderbeun me qka hudhet poshtë teoria e autorit Schmmitt, ju thëmë te drejten është një asgjë fare një dështim !
Prandaj më Olivier Jenes Shmitt ne as që duhet të mirremi, ai ka kopjuar një teori të një autori tjetër që ka botuar librin para 100 vitësh, saktesishtë në Gusht 1885... ndoshta edhe më herët, ku autori Ludvik Pastor nxjerrë iden këtu se;
"Ajo është tani një fakt që Kastriota nuk ishte, siç ishte menduar, një pasardhës i një familjeje të lashtë shqiptare, por ishte me origjinë Sllavoe. Dokumentet origjinale gjithashtu kanë hedhur poshtë historinë që ai dallohet veten si një peng në mesin e turqve, i cili kishte fituar favore tek Sulltanini, dhe, pas betejës së Kunovicës 1443, shpëtoi dhe u kthye në Atëdhe për të nxitur bashkatdhetarët e tij për të marrë armët kundër të pafeve".
"E vërteta është se, rinia e Skënderbeut u miratua në malet dhe trojet amtare të tij dhe lufta e tij kundër turqëve filloi me fitoren mbi ta në Dibër në vitin1444. Kjo fitore e kishte mbushur krishtërimin perëndimor me shpresat të gëzuara, përuroi pavarësinë e Shqipërisë, që e mbajti Skënderbeu për më shumë se njëzet vjet, dhe çuar në moshën heroike të popullit të tij trim " Nga autori: Pastor Ludwig "Historia e papëve" 1885=130 vite para Shmitit !
Dhe sipas këtij autori autori te mesiper permendur, Olover Jenes Schmit më këtë rishkrim të dytë duke ngjyrosur të njejtën ide 100 vite më parë nga Ludwik Pastor por më një shtes të kësaj letrës së ambasadorve dhe një pamje tjetër në një shekull të ri për lexuesin mbarë ai vetëm se ka perfituar nga shitja e librit, sepse, një libër të botuar para 70 vitësh, secili ka të drejtën tê rimarri atë dhe ta rishkruaj duke u bazuar nga referancat e tjetrit, pra këtu vrejmi se kurrfarë merite nuk ka Schmitt-i por Schmitt-i parë.
Tani më nuk kemi se çka të flasim për Schmitt-in, mund të mbyllim këtë kapitull dhe mos t'ia blejmi më tutje librin e tij sepse, autori tjetër Ludwig Pastor është ai i cili vë në dyshim kombësin e Skenderbeut e jo se kjo vinte si më pyka siç mendonim deri këtu nga Schmitti e mendja e tij, por, ndoshta i shtyër nga rrjetët tjera apo edhe i inspiruar nga Ludwig Pastor, është ndikuar që ta shkruaj këtë libër mbi librin e tjetrit autorë të para 100 vitësh i cili vë në dyshim origjinën e Skenderbeut, spese, Pastor e thotë se ishte me origjie sllave dhe ketu nuk kemi se çka ti bejmi autorit i cili tani më kavdekur, mirëpo, ai thotë se janë dokumentet në Vatikan për këtë dëshmi te sjellura gjoja se nga ana turke ! Mirëpo autori nuk jep asnjë provë, pra mbeten vetem se thashe e thëme... Kurse në njê dokument tjetër nga Calisti III, thuhet se Skenderbeu rrjeh nga fisi Kastrati që gjendet në njê fshatë jo largë Drinit... me referime nga një autor i kohës..
Mirëpo Schmit as që përmend këtë autor ose së paku të kishte kritikuar, do ta kuptonim por paraqitet me një dor tinzare si te një kameleoni, sikur se nuk e dinte egzistontencen një vrasësi tjetër të historisë.
Prandaj i nderuari lëxues, sipas këtyre të dhënave më të reja dosja Schmitt, sa i përketë heroit tonë kombtar Gjergj Kastrioti-Skenderbeu mbyllet më kaqë, ne mund të flasim edhe më tutje rreth herozmit të Skenderbeut por pa mbështetje nga Schmitt-i edhepse më gjithë deshirën do e kishim mirëpritur perkrahjen e tij në ndonjë ribotim eventual në tëardhmen por duke shpresuar se këtë herë autori Schmit do na sjelli ndriqime të tjera më të qëndrushme mbi heroin tonë kombtar Skenderbeun pasi që ti ketë rishikuar ato pika të papershtatshme dhe pa kurrfarë interesi tek lexuesi i cili hedhja në dritë e një letre si kjo nga agjenti Sceva de Curti më një mesazh të trubullt që përmbanë padrejtësi e trillime dhe vetëm se shpifje të pa sakta mbi figuren e Skenderbeut mendoj se nuk ka kurrëfare peshe as merita teoria e autorit, i cili sygjeron rishikime rreth jetës dhe veprës së Skenderbeut.
Néve nuk duhet kërkuar asgjë nga Olive Jenes Schmitt perpos ta dorzoje titullin e doktoratit dhe mos te na genjeje ne se gjoja është ndonjë historian e sidomos e kanë afruar tek Univerziteti i Prishtinës njê sharlatan... kjo është tragjike... !
===========================================
Desha të shtoja se, z. Schmitt ngatrron shumë gjëra tek biografia e Skenderbeut, së pari aty ku fletë për Vojsaven, autori Schmitt thotë se: "ajo ishte bija e një princi të tribalëve" gjë që është ngatrrim dhe gabim i pafalshëm tek një historian sepse, ajo ishte bija e një princit nga fusha e Tripaldës=Tripolje, Trifushat në Maqedoni që s'ka lidhje fare me fisin Tribalë pra, Vajzava nuk ishte e fisit të =Tribalëve por princesh e Tripaldës se, (sipas fisit ilirë qe bizantinet kishin vijuar ti quanin keshtu këta banorë ku edhe me tej këto vise ilire, pas dyndjeve sllave, kur erdhen turqit edhe këta vijuan ti quanin ashtu "tribali" që në kohën osmane njiheshin banorët serbë, besoj se ndoshta e ka vrejtur edhe ndonjëri këtë gabim, poshtu edhe tek emri i Vojsaves, që shkruhej Vojzava por ndoshta shqiptohej ndryshe; vaiza Ava ?
...sa emra sllave mund te gjejmi me emrin Vojsava, asnjë;;; perndryshe do kishim hasur emrin Vojsava tek sllavët edhe në ditët e sotme mirëpo nuk kemi asnjë emër tek këta popujt fqinjë...
Të marrim versionin polakë te Barletit, nuk quhet Vojsava por Vajzava (vajza Ava) sepse tek latinet "s" shqiptohej "z" ose kuptohej kështu dhe me siguri Barleti aty e bëri për këtë arsyeje.
Nuk kam për qëllim këtu t'ia nguli thikën Schmitt-it te fyti por, kur e lexova Hostory of Papes, patjetër se lind dyshimi dhe kemi te drejtën të pyesim athua se, ç'farë arsyeje e ka shtyër autorin Schmitt të shkruaj një libër për Skendebeun, heroin kombtar të popullit shqiptar ?
Poashtu ne mudn te bisedonim edhe për emrin e vendit te quajtur; Polog ?
E kam lexuar librin e Barletit por, pa e patur para syve dorshkrimin origjinal, jo te shtypur si botim, sepse, aty kam dyshim tek disa shqiptime te pa rregullta, si psh. te marrim emrin;
=POLOG=
=POLOGU=
=POLOGI=
=PO LOG= TE LUGI....
=LÔG=Logû/ Lugi/ TEK LUGINA e....Vardarit psh...
=LOGÛ=
=LUG=
=LUGI=
=LUGA= luga/ lunga/ guha/gua...lingua...(gjuha është si luga..ose lugu si gjuha..aty ku ndalet ujë...per pije, bagetija pijne ujê me gjuhë/lugë...
=PO=Vo=té/tek
=VO=PO bri/ afër/tek/ rrênxë mali..?
Tani, nese e vrejmi me kujdes se, kur shkruhet e bashkangjitur fjalia.."VOISAVATRIPALDAPOLOGA"..këtu ka diçka që nuk shkonë, si e dini, latinishtja në një epok shkruhej e tëra gati se fjalët e ngjitura pa u ndarë me pika..
Mirepo ta analizojmi vetem se emrin =Polog= pastaj tek "vo" ="iz, ava tri- pal-da"...
Emri =POLOG= nuk ka ka mundesi te kete patur kurresesi.. por: =Log= para shtesa "po" e tham se është e barabart me ="VO"= ose "tek" apo "té...lugina e likejve." ? (nga gjuha vellahe)
Pra si duket fjala është për një Toponim afër një Lugine ose afër një Likeni ?
Pse jo, pse te mos mendohet edhe kjo se e ama e Skenderbeut ishte e rrethit të Liqenit të Akrides/ ohrit ?
Mendoj se autori i Skenderbeut ndjehët i bindur se ka shpalosur faqe të shëndrritshme mbi peronalitetin e heroit tonë kombtar dhe ai ka të drejtë plotësishtë ta mbroje studimin e tij shkencor, mirëpo tek ai ndjehen disa mungesa që i kemi vrejtur nga libri i tij.
z. Schmitt ka patur mundësi që ta mbroje edhe ndryshe kapitullin e librit të tij "shtojcë aty me disa burime e dokumente të bashkangjitura" në faqen 532 ku në Dokumentin e 10 Janarit 1454 nga raporti i diplomatve Sceva e Trvulzio që i drejtohen më këtë mesazh Francesko Sforces ku thuhët përmes kësaj letre se; " ky zoti(Skenderbeu) është i pa fe dhe se arsyeja e tij për ti luftuar turqit është se ky Skenderbeu i pa fe, ka urrejtje personale kundër turkut sepse ky turku ia ka vrarë babain e pastaj ky Skenderbeu është hakmarrur dhe i ka vrarë këij turkut një vëlla"...
Tani këtu përpiqemi ta ndjekim dhe analizojmi përmbajtjen dhe qëllimet e kësaj letre e shkruar ose nga Sceva del Curte ose nga tjetri Jacopo Travulzio, që mbanë datën 10 Janar 1454 derguar nga Roma por nuk i dihet se kjo letër ndoshta asnjëherë nuk ia arrijti në dorën e marrësit pra Francesko Sforces sepse, dokumenti dihët që nuk u gjet pranë arkivave Sforceane në Milano por krejtë diku tjetër, me çka për mendimin tim i humbët edhe vlera e këtij dokumenti sepse kur ti shohim më poshtë qendrimet dhe rrespektin që kishte Francesko Sforca ndaj personalitetit dhe famës së Skenderbeut kuptojmi se kjo letër vjenë e futet gjoja se më pa dashje si një iriq që ka nevojën për marrje gjaku, ndaj heroit tonë Skenderbeut e kjo quhet gjakëmarrje. !
Këtu sipër pra e shkurtova letrën që të bëhët më e qartë, pra Shmit këtu asgjë tjetër nuk ka bërë vetëm se ka sjellur një dokument të epokës në të cilin bëhët fjalë për një të derguar të Skenderbeut në Romë dhe emri i të cilit nuk i dihët fare dhe ku ta dimi se për qfarë arsyje apo interesa të tyre personale dy perfaqsuesit e dukes e kanë devijuar mesazhin e të derguarit të Skenderbeut duke e drejtuar në rryma tjera dhe të pa sakta, më shpifje, kuptohët kjo ishte detyr e agjentëve të Sforces pranë Papes dhe tani me daljen në siperfaqe të këtij dokumenti përmes Shmitit autori i librit tregohët neutral nuk mban kurrfarë faji...
Unë kam lexuar në një libër tjetër opera për Skenderbeun se gjoja ka ikur prej oborrit te Sulltanit ngasë ishte dashuruar në vajzen e tij, te motren e sulltan Mehmetit dhe se gjoja kjo, dergon trupa në Krujë per ta sjellur të gjallë Skederbeun ne Edrinë pra, këto janë gjera jo të dokumentuara por te trilluara që pergjegjësi nuk mban Shmiti sepse ky liber i tij mund te quhet fikcion, fantezi historike.
Siç e kemi cekur diku edhe më larte, librin e tij e kam lexuar me vemendje, ka skena te mrekullueshme me disa tablo te pa papershkruara deri më tani në librat shkencëor ku në detaje pershkruhet Skenderbeu si komandant i madh, të gjitha ato skena rreth orvatjes së herojit për te mbajtur ushtrin e tij rreth veti më armatim, perpjekjet e tij për te blerë armatim nga tregetar të jashtëm, deri edhe tek numri i shigjetave, numri i bureve të barotit që ka blerë Skenderbeu tek këta tregtar autori i këtij librit i numeron te gjitha qe për lexuesin shqiptar është një knaqësi e madhe te njihet edhe me këto detaje por, këtu tregohet edhe pasioni i Shmitit se sa rëndësi i ka perkushtuar këtij libri mbi heroin Skenderbe si figur heroike dhe gjeni luftarake të asaj kohe.
Mirëpo kemi edhe disa kapituj tjerë në fillim ku autori ngutet shumë, betejen e Kosovës e anashkalon poashtu edhe betejen e dytë të Kosovës të vitit 1448 pa pjesëmarrjën e Skenderbeut fare dhe më e keqja ai e largon atë nga kjo betejë si aleat i Hunijadit për 10 kilometra largë betejes kurse ka edhe referime tjera perpos të autorëve serbë të cilave iu referohet Shmitt shpeshhere pa kompleks fare, por si duket i pelqen ashtu ti marri si referime të besueshme nga Radoniçi, i cili krejtë ndryshe e thotë nga autorët tjerë perendimor qe te dy palet si burim kanë Antonio Bofinius por për habi dikun është një ngatrrese dhe këtu nuk pajtohem me Shmitin sepse, ai merrë një autorë serbë si referanc i cili edhepse e permend Bofinin si burim, citimin e tij e shtrëmbron, për mua edhe këtu Schmiti ka gabuar njësoj si Radoniçi.
Autori La Martine thotë se, Skenderbeu arrijti në Kosovë në vedin e betejës me 20 000 luftëtarët e tij por më vones, te nesermen e betejës dhe nga çukat e maleve për rreth fushëbetejes ai vrejti poshtë në fusha kerdine më të madhe qe kishte parë ndonjeherë në jetën e tij dhe aty e mallkoi Hunijadin i cili nuk e priti sipas marrveshjes por u kyq në luftë më vetëm se 35 000 luftëtarë kundër 100 000 turqve, ku në këtë rastë, edhe vetë sulltan Murati i II-të nuk deshi të pranoje fillimin e luftës ndaj nje ushtrie me te vogël mirëpo Hunijadi kokeforte mbante edhe ai gjelozi ndaj Skenderbeut dhe e dinte mire se po qe se do e priste Skenderbeun atehere fama do i mbetej Skenderbeut, pra jo vetem se e humbi betejen Hunjadi por edhe e ebri si me qellim sepse ai naten iku pa gjurmë duke lene ushtrinë e tij nën meshiren e turqve ku u masakruan te gjithë në ditën e tretë të betejës.
Disa Bohemien, polakë, vëllehër e hungarez qe kishin shpetuar dhe te plagosur Skenderbeu i mori me vete, i veshi, i ushqeu i solli në Shqipëri dhe pagoi një anije në portin e Durrësit për t'iu mundësuar këtyre te rraskapiturve që te kthehëshin në atedheun e tyre. Prandaj habitemi këtu se, Shmiti në këtë libër aqë madheshtor e voluminoz e ka patur mundesi ta shtoje edhe epizode të rëndësishme ku heroi shqiptar ka treguar humanizëm të pashoq ndaj aleatve e kombeve tjera europiane.
Pra, në vendë që ti referohej Radoniçit serbë Schmitt ka patur munndësi këtu që t'iu referohej autorve tjerë të cilët e përshkruajnë në detaje të imta këtë tablo të rëndësishme.
Pastaj, Shmiti edhe nuk i kushton aqë rëndësi Skenderbeut kur ai kishte hyrë disa herë edhe brenda në Kosovë i cili shkon madje edhe në veri e deri në Novoberda duke i ndjekur trupat e Gjorgj Brankoviçit ku ishte ngujuar në një keshtjellë dhe më qellim ndoshta që ta ndeshkoje edhe Hunijadin i cili në një mënyrë, e tradhtoi Skenderbeun në këtë betej sepse marrëveshja ishte që të filloje beteja vetëm se kur te arrije Skenderbeu me 20 000 luftetarët e tij, dhe më në fund Huniadi, pasi që kishte ikur natën se e kishte lëshuar fushëbetejen, dhe për habin e të gjithëve shkoi e u strehua mu në kështjellen e Brankoviçit, pra tek vasali i sulltanit edhepse thuhet se gjoja dy fshtarë e kapen në pyell dhe ia dorzuan Brankoviçit. Pra këtë enigmë besoj se në te ardhmen historianët pse jo edhe Shmiti një ditë do ti shtjellonin. Sepse pas këtij rasti, mënjëherë i biri i Hunijadit martohet me vajzen e Brankoviçit, ç'ka do thotë për ata që lexojnë librin e Shmitit kur i biri i Skenderbeut, Gjini si dhe Matiasi, i biri i Hunijadit, që të dy bijtë e dy kundërshtarëve më të famshëm te cilët luftonin kundër sulltanit u bënë dhëndur të Brankoviçit i cili ky ishte vasal i osmanlijve ?
Prandaj edhe ne si lexues të rëndomtë që jemi, si të mos habitëshim nga këto raste më ndodhi aqë enigmatike dhe të pasqaruara ende deri më sot, kur dy bijët e kryngritësve më të mëdhenjë të Ballkanit u martuan me dy vajzat e vasalit të sulltanit ?
Normale kjo se, cilit do lexues që ka njohuri pak në histori do mbetej me bindje e dyshime të pa pa shmangëshme, sadoqë lexuesi mbahet si adhurues i këtyre dy heronjëve dhe më tej pa dyshim vijon ti rrespektoje këto dy figura ?
Ka shumë e shumë tjera shprazëtira në librin e Shmitit, e thash,
është libër i madh por i hjek disa epizode të rëndësishme Skenderbeut
sikur donte vetë autori të krijoje polemika me lexusit e tij, me qellim
apo jo, nuk e kuptoj në disa pika se për ç'farë arsyeje këtu autori i
shmanget humanizmit të Skenderbeut dhe jo vetëm një heroji ballkanik por
pa dyshim se ishte një ideologë mbrojtës i vlerave të pamohueshme
perendimore si dhe një eoropianë i parakohëshëm ?
Prandaj edhe tek Shmiti mungojnë pikpamjet e autorëve perendimor, sidomos Bofinini Volteri e La Martine të cilët e shohin ndryshe figuren e Skenderbeut e jo që të mbështesi gjithnjë vetëm të dhënat e Radoniçit i cili ka bindje tjera e thotë se: " vendi i betejës së dytë të Kosovës e vitit 1448 ishte një fushë e madhe e me kodra për rreth" më ç'ka këtu Radoniçi si dhe Shmiti pas tij i cili i pelqen dhe iu beson citimeve nga Radoniçi, që të dy gabohën sepse kjo është e pa sakët ngase, Bonfini i cili është burimi i parë dhe i afërt më Hunijadin, e thotë të kundërtën se: " vendi i betejës së dytë të Kosovës ishte një fushë e vogël rreth 5000 hapa e gjërë e nja 20 000 e gjatë " pra, nuk e kuptoj se si ka mundësi që Shmiti duhet patjetër ti besoje Radoniçit kur shohim këtu se ai e shtrëmbron të verteten që e thotë para tij që moti Bonfini, dhe Schmitt-i në vend që ti referohej burimit të duhur ai huazon citimet e autorve tjerë më permbajtje të pa verteta, kjo pra më shtyri që ta kundërshtoja Shmitin i cili konfirmon falcifikimet serbe siç e cekëm më lartë, rreth përshkrimit të vendit të betejes së dytë të Kosovës 1448, por, e lëmi më kaqë te mos dalim nga tema.
LETRATE SCEVA DE CURTE(lrta tjera me mesazhe te rrejshme apo mashtruese))
1.Despatches from Sceva de Curte to Fr. Sforza, Florence, February 4tli, 1452. See Buser, 56, and Despatches from Niccolo Arcemboldi, Sceva de Curte, and Jacopo Trivulzio to the same, of the same date. Fonds Ital., 1586, p. 35 and 36, in the National Library, Paris.
========================================
2. Enenkel, loc. cit. 135. Bayer (129) had already noticed neas Sylvius's error in making Frederick enter Florence on the 2ist January. The true date is the 30th, given by Niccola della Tuccia (215). Muratori (Annali, 1452) also names this day, with a reference to St. Antoninus, in whom, however, I cannot find the passage. Frederick left Florence on the 6th IVIarch. See dispatches of Sceva de Curte to P. Sforza, dat. Florence. February 7th, 1452. Fonds Ital., 1586, p. 41, in the National Library, Paris.
==========================================
Prandaj edhe tek Shmiti mungojnë pikpamjet e autorëve perendimor, sidomos Bofinini Volteri e La Martine të cilët e shohin ndryshe figuren e Skenderbeut e jo që të mbështesi gjithnjë vetëm të dhënat e Radoniçit i cili ka bindje tjera e thotë se: " vendi i betejës së dytë të Kosovës e vitit 1448 ishte një fushë e madhe e me kodra për rreth" më ç'ka këtu Radoniçi si dhe Shmiti pas tij i cili i pelqen dhe iu beson citimeve nga Radoniçi, që të dy gabohën sepse kjo është e pa sakët ngase, Bonfini i cili është burimi i parë dhe i afërt më Hunijadin, e thotë të kundërtën se: " vendi i betejës së dytë të Kosovës ishte një fushë e vogël rreth 5000 hapa e gjërë e nja 20 000 e gjatë " pra, nuk e kuptoj se si ka mundësi që Shmiti duhet patjetër ti besoje Radoniçit kur shohim këtu se ai e shtrëmbron të verteten që e thotë para tij që moti Bonfini, dhe Schmitt-i në vend që ti referohej burimit të duhur ai huazon citimet e autorve tjerë më permbajtje të pa verteta, kjo pra më shtyri që ta kundërshtoja Shmitin i cili konfirmon falcifikimet serbe siç e cekëm më lartë, rreth përshkrimit të vendit të betejes së dytë të Kosovës 1448, por, e lëmi më kaqë te mos dalim nga tema.
LETRATE SCEVA DE CURTE(lrta tjera me mesazhe te rrejshme apo mashtruese))
1.Despatches from Sceva de Curte to Fr. Sforza, Florence, February 4tli, 1452. See Buser, 56, and Despatches from Niccolo Arcemboldi, Sceva de Curte, and Jacopo Trivulzio to the same, of the same date. Fonds Ital., 1586, p. 35 and 36, in the National Library, Paris.
========================================
2. Enenkel, loc. cit. 135. Bayer (129) had already noticed neas Sylvius's error in making Frederick enter Florence on the 2ist January. The true date is the 30th, given by Niccola della Tuccia (215). Muratori (Annali, 1452) also names this day, with a reference to St. Antoninus, in whom, however, I cannot find the passage. Frederick left Florence on the 6th IVIarch. See dispatches of Sceva de Curte to P. Sforza, dat. Florence. February 7th, 1452. Fonds Ital., 1586, p. 41, in the National Library, Paris.
==========================================
3.Despatches from Sceva de Curte to Fr. Sforza, Florence, February 4tli,
1452. See Buser, 56, and *Despatches from Niccolo Arcemboldi, Sceva de
Curte, and Jacopo Trivulzio to the same, of the same date.
Fonds Ital., 1586, p. 35 and 36, in the National Library, Paris.
================================================
4.Bernardo Giugni and Giannozzo Pitti by Florence (see NeriCapponi, 1214), Marino Caracciolo and Michele Riccio by Naples (Facius in Grsevius, ix.,
3, 177), Giacomo Trivulzio and Sceva de Curte, and afterwards Nicodemus, by Milan. See Fonds Ital., 1586, f. 240 et seq.
National Library, Paris. The reports of the Florentine ambassadors State Archives at Florence. CI. x., dist. 2, N. 20. This reference applies to the
quotations which follow are the most ample which have readied us. The instructions given to the Milanese ambassadors are published in Arch.
st.
Lomb., 1882, p. 129. Canetta's article, La pace di Lodi (Riv. st. Ital., ii., ei seq?) is incomplete, as its author was acquainted can be no doubt that the greatest difficulties arose in the way of a satisfactory settlement. All parties, indeed, were profuse in professions, but when their proposals were brought forward it became evident that the pretensions of each Power were so extravagant as to render the restoration of peace almost hopeless.
===============================================
5.Despatch from Sceva de Curte and Giacomo Trivulzio to Fr. Sforza, dated Rome, 1454, Jan. 30. State Archives at Milan, Cart, gen.; published in
Canetta 527-528.
===============================================
6.Florentine Despatches from Rome of the 7th February (" Yesterday was the first audience given for a fortnight ) ; nth February (" Le gotte di nuovo impediscono assai el s. padre") ; 2nd March, 1454 (La S sua da due di in qua e molto stretta dalle gotte et non da audientia.") State Archives at Florence, loc. cit. Despatch of Gregorius Nicholai orator to Siena, dated Rome, 1454, April nth : " S. S non sta in molto buona dispositione." Concistoro, Lettere ad an. State Archives at Siena.
=============================================
6.Voigt, loc. cit., ii., no. See the Letter from Eneas Sylvius to the Cardinal of St. Angelo, d.d. ex nova civiiate die 14 Febr., 1454. Plut. liv., Cod. igf,
98b of the Laurentian Library at Florence. Nicholas of Cusa also appeared in
Ratisbon. The day of his arrival there is given in an autograph
7. Letter from neas Sylvius to Siena, d.d. ex Ratispona, 1454, Mali 3 ( Heri auteni advenerunt plures legati principum et Card"* S. Petri ad vincula.
Convenlus dietim augetur ") which I discovered in the State Archives at Siena (Concistoro, Lettere ad an). In Cod. Z., 219, SuppL, of the Ambrosial!
Library at Milan I found the autograph of a Letter from. neas to
" Sceva de Curte s. palatil Lateraa comiti.
Une kisha thene hero komtar por edhe personazh legjendar, eshte diçka tjeter ndaj mitik..sepse jane thur shume legjenda ne popull mbi lufterat e tij. Psh, thuhet se me doren e tij i ka vra 2000 armiq...ne te gjitha luftrat, burime nuk kemi por ka mbetur e shkruar nga autorë..ose kur kthehet në Krujë se si e mashtron guvernatorin turk me ia dorzua komanden, keto ngjarje ia tejkalojne realitetit do thoshim por duhet besuar qe ka ndodhur. Ka plote legjenda te themi edhe rreth kalit te tij si per bucefalin e Lekes së madh, se ebsoj qe jane krijua vetvetiu keto ngjarje pa ndodhur. Njê dite mesova ne nje rrefim hsitorik se si mbreti i Frances Françua i I-rë, e veret me doren e tij Ferdinand Kastriotin( anetar i fam. Kastrioti) nê Betejen e Pavis dhe thuhet se tri ditë pasi u vra Ferdinandi, janë mundua francezët ta ushqenin kalin e tij por nuk ka pranua dhe ka mbaru pas tri dite..par, kjo ngjarje ndoshta e rralel por ndodhin ngjarje te rralla najshtu edhe me Gjergjin tonë.Pra nuk eshte personazh mitik, kjo eshte diçka tjeter se vjen ne pytje a ka ekzistua a jo, por Gjergji eshte figur historike ku rreth tij jane thurrur plotë legjenda, nuk do thote kjo se s'jane te verteta se fama e tij e madhe ka kaluar edhe kufijt e vendit te tij dhe keshtu e njeh sot tere bota. Edhe heroina franceeze Zhan D'Ark psh. ka ekzistua, sa e sa legjenda jane thurrur rreth saj ne popull, disa thonin se ishte djalë, tani te ngritem une psh si Oliver Shmiti e te shkruaj nje liber ku ne te do mundohem ta 'çmitizoj heroinen franceze me kembngulje, do shkruaj se, ajo s'ishte vajzë por djalë;normal se do shkaktonte buj...me nje fjalê, ne vete e kemi ngritur Shmitin se edhe ky mori famen duke iu falemenderue Gjergjit. Kush do ta kihte njohur Oliverin, asnjeri, ne realitet, ketu ne France askush se njehe...
Fonds Ital., 1586, p. 35 and 36, in the National Library, Paris.
================================================
4.Bernardo Giugni and Giannozzo Pitti by Florence (see NeriCapponi, 1214), Marino Caracciolo and Michele Riccio by Naples (Facius in Grsevius, ix.,
3, 177), Giacomo Trivulzio and Sceva de Curte, and afterwards Nicodemus, by Milan. See Fonds Ital., 1586, f. 240 et seq.
National Library, Paris. The reports of the Florentine ambassadors State Archives at Florence. CI. x., dist. 2, N. 20. This reference applies to the
quotations which follow are the most ample which have readied us. The instructions given to the Milanese ambassadors are published in Arch.
st.
Lomb., 1882, p. 129. Canetta's article, La pace di Lodi (Riv. st. Ital., ii., ei seq?) is incomplete, as its author was acquainted can be no doubt that the greatest difficulties arose in the way of a satisfactory settlement. All parties, indeed, were profuse in professions, but when their proposals were brought forward it became evident that the pretensions of each Power were so extravagant as to render the restoration of peace almost hopeless.
===============================================
5.Despatch from Sceva de Curte and Giacomo Trivulzio to Fr. Sforza, dated Rome, 1454, Jan. 30. State Archives at Milan, Cart, gen.; published in
Canetta 527-528.
===============================================
6.Florentine Despatches from Rome of the 7th February (" Yesterday was the first audience given for a fortnight ) ; nth February (" Le gotte di nuovo impediscono assai el s. padre") ; 2nd March, 1454 (La S sua da due di in qua e molto stretta dalle gotte et non da audientia.") State Archives at Florence, loc. cit. Despatch of Gregorius Nicholai orator to Siena, dated Rome, 1454, April nth : " S. S non sta in molto buona dispositione." Concistoro, Lettere ad an. State Archives at Siena.
=============================================
6.Voigt, loc. cit., ii., no. See the Letter from Eneas Sylvius to the Cardinal of St. Angelo, d.d. ex nova civiiate die 14 Febr., 1454. Plut. liv., Cod. igf,
98b of the Laurentian Library at Florence. Nicholas of Cusa also appeared in
Ratisbon. The day of his arrival there is given in an autograph
7. Letter from neas Sylvius to Siena, d.d. ex Ratispona, 1454, Mali 3 ( Heri auteni advenerunt plures legati principum et Card"* S. Petri ad vincula.
Convenlus dietim augetur ") which I discovered in the State Archives at Siena (Concistoro, Lettere ad an). In Cod. Z., 219, SuppL, of the Ambrosial!
Library at Milan I found the autograph of a Letter from. neas to
" Sceva de Curte s. palatil Lateraa comiti.
Une kisha thene hero komtar por edhe personazh legjendar, eshte diçka tjeter ndaj mitik..sepse jane thur shume legjenda ne popull mbi lufterat e tij. Psh, thuhet se me doren e tij i ka vra 2000 armiq...ne te gjitha luftrat, burime nuk kemi por ka mbetur e shkruar nga autorë..ose kur kthehet në Krujë se si e mashtron guvernatorin turk me ia dorzua komanden, keto ngjarje ia tejkalojne realitetit do thoshim por duhet besuar qe ka ndodhur. Ka plote legjenda te themi edhe rreth kalit te tij si per bucefalin e Lekes së madh, se ebsoj qe jane krijua vetvetiu keto ngjarje pa ndodhur. Njê dite mesova ne nje rrefim hsitorik se si mbreti i Frances Françua i I-rë, e veret me doren e tij Ferdinand Kastriotin( anetar i fam. Kastrioti) nê Betejen e Pavis dhe thuhet se tri ditë pasi u vra Ferdinandi, janë mundua francezët ta ushqenin kalin e tij por nuk ka pranua dhe ka mbaru pas tri dite..par, kjo ngjarje ndoshta e rralel por ndodhin ngjarje te rralla najshtu edhe me Gjergjin tonë.Pra nuk eshte personazh mitik, kjo eshte diçka tjeter se vjen ne pytje a ka ekzistua a jo, por Gjergji eshte figur historike ku rreth tij jane thurrur plotë legjenda, nuk do thote kjo se s'jane te verteta se fama e tij e madhe ka kaluar edhe kufijt e vendit te tij dhe keshtu e njeh sot tere bota. Edhe heroina franceeze Zhan D'Ark psh. ka ekzistua, sa e sa legjenda jane thurrur rreth saj ne popull, disa thonin se ishte djalë, tani te ngritem une psh si Oliver Shmiti e te shkruaj nje liber ku ne te do mundohem ta 'çmitizoj heroinen franceze me kembngulje, do shkruaj se, ajo s'ishte vajzë por djalë;normal se do shkaktonte buj...me nje fjalê, ne vete e kemi ngritur Shmitin se edhe ky mori famen duke iu falemenderue Gjergjit. Kush do ta kihte njohur Oliverin, asnjeri, ne realitet, ketu ne France askush se njehe...
Sikur te donte ta mbronte Skenderbeun, Oliver Schmitt ka patur mundësi
në kapitullin e librit të tij aty me disa burime e dokumente të
bashkangjitura në faqen 532 ku në Dokumentin e 10 Janarit 1454 nga
raporti i dy diplomatve Sceva e Trvulzio që i drejtohën më këtë mesazh
Francesko Sforces ku thuhët përmes kësaj letre se;
" ky zoti(Skenderbeu) është i pa fe dhe se arsyeja e tij për ti luftuar turqit është se ky Skenderbeu i pa fe, ka urrejtje personale kundër turkut sepse ky turku ia ka vrarë babain e pastaj ky Skenderbeu është hakmarrur dhe i ka vrarë këij turkut një vëlla"...
Por Schmiti nuk e ka patur qellimin ta mbêshtesi Skendebeun, dihet arsyeja e tij;
Tani këtu përpiqemi ta ndjekim dhe analizojmi përmbajtjen dhe qëllimet e kësaj letre e shkruar ose nga Sceva del Curte ose nga tjetri, Jacopo Travulzio, që mbanë datën 10 Janar 1454 derguar nga Roma por që kjo letër ndoshta asnjëherë nuk ia arrijti në dorën e marrësit nê adres te duhur Francesko Sforces sepse, letra e zbuluar nga Schmiti nuk u gjet pranë arkivit të Dukes në Milano por diku tjetër, me çka për mendimin tim i humbët edhe vlera e këtij dokumenti, sepse kur ti shohim këtu më poshtë qendrimet dhe rrespektin që tregon Francesko Sforca ndaj personalitetit dhe famës së Skenderbeut kuptojmi se, kjo letër e gjetur nga Schmiti që na vien e futet si një iriq që ka nevojën për marrje gjaku, njashtu edhe Schmiti mê duket i till, ringjallet si një sulltan i ri sikur kërkon gjakmarrje ndaj heroit tonë Skenderbeut pas 5 shekujve e kjo quhet hakmarrje e gatuar mirê nga ta qe e porositen Schmitin !
Këtu sipër e shkurtova letrën që të bëhët më e kjartë, pra Shmit asgjë tjetër nuk ka bërë vetëm se ka sjellur një dokument të epokës ku bëhët fjalë për një të derguar të Skenderbeut në Romë dhe emri i të cilit nuk i dihët as nuk citohët se cili ishte ai Ambasador shqiptar, ku ta dijmi se për qfarë arsyje apo interesash personale këta dy perfaqsuesit e Dukes së Milanos e kanë devijuar mesazhin e të derguarit të Skenderbeut duke e pershkruar në këtë letër Skenderbeun pa e parë fare, sepse Skenderbeu nuk ishte prezent aty nê Romë, pra ishte vetem se i derguari i tij, e që ndoshta ka mujtur te ishte edhe kushdo qoftë ai person pa emër, një X personi...ndoshta ishte armik i Skenderbeut ku ti dihët?
Le te na gjëje Schmiti pra se cili ishte ky ambasador i Skenderbeut ? te konsultohët agjenda e Papes sipas datës, a ishte Papa aty apo jo....nuk ka te dhâna..këto letra quhën mesazhe me permbajtje mashtruse dhe asgjë tjetër.
Pra këta dy shkruesit e kësaj letre shenojnë mendime ose thash e theme të pa sakta, për qellime shpifje, kuptohët se kjo ishte detyra e dy agjentëve të Sforcës pranë Papes, duhej ta informonin atë se kush hynte e dilte në oborrin papal..ata informator duhej te shkruanin diçka edhe se nuk kishin informata te sakta..
Pastaj është edhe tjetra se, në vitin 1454, e tërë bota krishtiane e dinte që Skenderbeu luftonte kunder sulltanit këto 10 vitêt e funit, që nga viti 1443 qe kur e kishte braktisur ushtrinë osmane, pra, kjo letër e Sceves është e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu kishte braktisur sulltan Muratin, si e shihni, po të ishte kjo letër e vitit 1443 ndoshta do kishte vlerë mirëpo është e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu korrte fitore njëra pas tjetrës kundër osmanve, prandaj më duket e pa bazë dhe si një argument i pa vlefshëm i shfrytezuar nga ana e Schmitt-it kundër heroizmit të Skenderbeut.
(Se do flasim pastaj edhe për një gënjeshtër tjetër këtu nga Sceva Curte, rreth papes, e keni në dosjen sipër ne anglisht tekstin)
Por ta konsiderojmi se gjoja kjo letra qe ka gjetur Schmiti si dëshmi për ta bindur Duken e Milanos (dhe opinionin sot)se Skenderbeu ishte vetëm se një gjakmarrës
Si u bë kjo atëhere që vetë Duka i Milanos në një letër derguar Papes, 10 vite më vonë, por që ka rëndësin e posaçme kjo letër kundër tezave Shmitiane se, aty Duka i Milanos ka bindje tjera për Skenderbeun dhe krejtë te kunderta ndaj atyre bindjeve që sot Schmiti i perhap në opinion pas 500 vitësh, ku në këtë letër Sforca i lutet Papes që të nderhyje edhe tek mbreti i Francës, duka i Savojes, Ferdinandi i Napolit që ti bashkangjiten Skenderbeut, Gjergj Kastriotit për te luftuar në Shqipëri kundër Turkut armik te perbashkët" (nuk jam perkthyes profesinal, kuptohet por kuptojmi kjartë permbajtjen e letres) qe këtu e keni ne arkivat dukale letren, me çka kuptojmi se, tentativa e Schmitit me letren e tij që na paraqet gjoja si hakmarres si qêllim keq për te ulur heroizmin e Skenderbeut duket kjartë propagad mashtruese nga ana e tij, sepse kjo leter dëshmon te kundërten, te gjithë mbretnit e Europes perkrahnin luften e Skenderbeut kundër turqve.
Mund te japim perfundimisht opinionin tonë se, sikur te ishte Skenderbeu ndonjë gjakmarrës apo hakmarrës personal, Duka i Milanos nuk do intervenonte me anen e kësaj letre dhe kjo dëshmi shembë pretendimet e Schmitit i cili ende është i bindur dhe ka besim tek dokumenti i ambasadorve te Dukës së Milanos.
Do thotë se Shmiti më shumë iu beson sherbtorve te Sforces se sa besnikeris që tregon vetë Sforca ndaj Skenderbeuit ?
Për mendimin tim, bindjet e Schmitit në këtë rast mbesin te thata e te pa baza dhe mund ti quajmi paragjykime absurde me hamendje feminore dhe asgjê tjetër !
Letrën e keni më siper edhe nga origjinali por qe këtu me mundësit tona e sjellim se paku translatim në anglishte(lus dashamirë qe njohin mirë italishten e vjetër te na ndihmoje në perkthimin e kësaj letre, flm)
Parchment 9528
Publication or manufacture: MILAN, 1464, JULY 30. Date: 1464
Notes: Notes: MINUTE. - IN ITALIAN. - IN Z. 219. SUP ..
"Francesco Sforza ALL 'ARCHBISHOP OF MILAN AND DIRECTOR AND SPEAKER AT THE POPE Ducale, STEFANO DE NARDINIS, SEEMS TO ANCONA: FOR 5 OR 6 OF AUGUST, HIS SON WILL TRISTAN' IN COLL 'ARMY Ducale, TOAST FOR EL' ALBANIA, RELATIVE TO JOIN A SCANDERBEG (JOHN CASTRIOT, SAID) AGAINST TURKISH; RECOMMEND TO THE POPE TO BE KING OF FRANCE WITH MODERATE; kinships OF THE DUKE WITH THE MARQUIS OF MANTUA AND WITH THE DUKE OF SAVOY; FERRANDO THE KING OF NAPLES AND THIS MAN ENEMIES. "
Locations: Perg.9528 Iemale 302
origjinali
ergamena 9528
Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1464, LUGLIO, 30. Data: 1464
Note: Osservazioni: MINUTA. - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP..
«FRANCESCO SFORZA ALL' ARCIVESCOVO DI MILANO E CONSIGLIERE DUCALE E ORATORE PRESSO IL PAPA, STEFANO DE NARDINIS, PARE AD ANCONA: PER IL 5 O 6 DI AGOSTO, IL PROPRIO FIGLIO TRISTANO SARA' IN VIA COLL' ESERCITO DUCALE, PER BRINDISI E L' ALBANIA, AFFINE DI UNIRSI A SCANDERBEG (GIOVANNI CASTRIOT, DETTO) CONTRO IL TURCO; CONSIGLIA AL PAPA DI ESSER MODERATO COL RE DI FRANCIA; DI PARENTADI DEL DUCA COL MARCHESE DI MANTOVA E COL DUCA DI SAVOIA; DEL RE FERRANDO DI NAPOLI E DEI COSTUI NEMICI ».
Collocazioni: Perg.9528 Iemale 302
Në një libër që kam lexuar para do kohe, një rrëfim i zhanrit historiko romaneske te quajtura opere për Skenderbeun ku aty flitet se gjoja Skenderbeu ka ikur prej oborrit të Sulltanit për shkakun se, ai ishte dashuruar në vajzen e tij Altaiden, motren e sulltan Mehmetit dhe se gjoja kjo princesha i dergon trupat në Krujë për ta kthyer të gjallë Skederbeun në Edrinë tek e dashura e tij Altaida, pra, këto janë gjëra jo të dokumentuara por te trilluara që në pergjithsi quhen fikcione, prandaj edhe libri i Shmitit mund te quhet vetëm se fikcion, fantezi e thurrur me personazhe historike".
" ky zoti(Skenderbeu) është i pa fe dhe se arsyeja e tij për ti luftuar turqit është se ky Skenderbeu i pa fe, ka urrejtje personale kundër turkut sepse ky turku ia ka vrarë babain e pastaj ky Skenderbeu është hakmarrur dhe i ka vrarë këij turkut një vëlla"...
Por Schmiti nuk e ka patur qellimin ta mbêshtesi Skendebeun, dihet arsyeja e tij;
Tani këtu përpiqemi ta ndjekim dhe analizojmi përmbajtjen dhe qëllimet e kësaj letre e shkruar ose nga Sceva del Curte ose nga tjetri, Jacopo Travulzio, që mbanë datën 10 Janar 1454 derguar nga Roma por që kjo letër ndoshta asnjëherë nuk ia arrijti në dorën e marrësit nê adres te duhur Francesko Sforces sepse, letra e zbuluar nga Schmiti nuk u gjet pranë arkivit të Dukes në Milano por diku tjetër, me çka për mendimin tim i humbët edhe vlera e këtij dokumenti, sepse kur ti shohim këtu më poshtë qendrimet dhe rrespektin që tregon Francesko Sforca ndaj personalitetit dhe famës së Skenderbeut kuptojmi se, kjo letër e gjetur nga Schmiti që na vien e futet si një iriq që ka nevojën për marrje gjaku, njashtu edhe Schmiti mê duket i till, ringjallet si një sulltan i ri sikur kërkon gjakmarrje ndaj heroit tonë Skenderbeut pas 5 shekujve e kjo quhet hakmarrje e gatuar mirê nga ta qe e porositen Schmitin !
Këtu sipër e shkurtova letrën që të bëhët më e kjartë, pra Shmit asgjë tjetër nuk ka bërë vetëm se ka sjellur një dokument të epokës ku bëhët fjalë për një të derguar të Skenderbeut në Romë dhe emri i të cilit nuk i dihët as nuk citohët se cili ishte ai Ambasador shqiptar, ku ta dijmi se për qfarë arsyje apo interesash personale këta dy perfaqsuesit e Dukes së Milanos e kanë devijuar mesazhin e të derguarit të Skenderbeut duke e pershkruar në këtë letër Skenderbeun pa e parë fare, sepse Skenderbeu nuk ishte prezent aty nê Romë, pra ishte vetem se i derguari i tij, e që ndoshta ka mujtur te ishte edhe kushdo qoftë ai person pa emër, një X personi...ndoshta ishte armik i Skenderbeut ku ti dihët?
Le te na gjëje Schmiti pra se cili ishte ky ambasador i Skenderbeut ? te konsultohët agjenda e Papes sipas datës, a ishte Papa aty apo jo....nuk ka te dhâna..këto letra quhën mesazhe me permbajtje mashtruse dhe asgjë tjetër.
Pra këta dy shkruesit e kësaj letre shenojnë mendime ose thash e theme të pa sakta, për qellime shpifje, kuptohët se kjo ishte detyra e dy agjentëve të Sforcës pranë Papes, duhej ta informonin atë se kush hynte e dilte në oborrin papal..ata informator duhej te shkruanin diçka edhe se nuk kishin informata te sakta..
Pastaj është edhe tjetra se, në vitin 1454, e tërë bota krishtiane e dinte që Skenderbeu luftonte kunder sulltanit këto 10 vitêt e funit, që nga viti 1443 qe kur e kishte braktisur ushtrinë osmane, pra, kjo letër e Sceves është e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu kishte braktisur sulltan Muratin, si e shihni, po të ishte kjo letër e vitit 1443 ndoshta do kishte vlerë mirëpo është e shkruar 10 vite pasi që Skenderbeu korrte fitore njëra pas tjetrës kundër osmanve, prandaj më duket e pa bazë dhe si një argument i pa vlefshëm i shfrytezuar nga ana e Schmitt-it kundër heroizmit të Skenderbeut.
(Se do flasim pastaj edhe për një gënjeshtër tjetër këtu nga Sceva Curte, rreth papes, e keni në dosjen sipër ne anglisht tekstin)
Por ta konsiderojmi se gjoja kjo letra qe ka gjetur Schmiti si dëshmi për ta bindur Duken e Milanos (dhe opinionin sot)se Skenderbeu ishte vetëm se një gjakmarrës
Si u bë kjo atëhere që vetë Duka i Milanos në një letër derguar Papes, 10 vite më vonë, por që ka rëndësin e posaçme kjo letër kundër tezave Shmitiane se, aty Duka i Milanos ka bindje tjera për Skenderbeun dhe krejtë te kunderta ndaj atyre bindjeve që sot Schmiti i perhap në opinion pas 500 vitësh, ku në këtë letër Sforca i lutet Papes që të nderhyje edhe tek mbreti i Francës, duka i Savojes, Ferdinandi i Napolit që ti bashkangjiten Skenderbeut, Gjergj Kastriotit për te luftuar në Shqipëri kundër Turkut armik te perbashkët" (nuk jam perkthyes profesinal, kuptohet por kuptojmi kjartë permbajtjen e letres) qe këtu e keni ne arkivat dukale letren, me çka kuptojmi se, tentativa e Schmitit me letren e tij që na paraqet gjoja si hakmarres si qêllim keq për te ulur heroizmin e Skenderbeut duket kjartë propagad mashtruese nga ana e tij, sepse kjo leter dëshmon te kundërten, te gjithë mbretnit e Europes perkrahnin luften e Skenderbeut kundër turqve.
Mund te japim perfundimisht opinionin tonë se, sikur te ishte Skenderbeu ndonjë gjakmarrës apo hakmarrës personal, Duka i Milanos nuk do intervenonte me anen e kësaj letre dhe kjo dëshmi shembë pretendimet e Schmitit i cili ende është i bindur dhe ka besim tek dokumenti i ambasadorve te Dukës së Milanos.
Do thotë se Shmiti më shumë iu beson sherbtorve te Sforces se sa besnikeris që tregon vetë Sforca ndaj Skenderbeuit ?
Për mendimin tim, bindjet e Schmitit në këtë rast mbesin te thata e te pa baza dhe mund ti quajmi paragjykime absurde me hamendje feminore dhe asgjê tjetër !
Letrën e keni më siper edhe nga origjinali por qe këtu me mundësit tona e sjellim se paku translatim në anglishte(lus dashamirë qe njohin mirë italishten e vjetër te na ndihmoje në perkthimin e kësaj letre, flm)
Parchment 9528
Publication or manufacture: MILAN, 1464, JULY 30. Date: 1464
Notes: Notes: MINUTE. - IN ITALIAN. - IN Z. 219. SUP ..
"Francesco Sforza ALL 'ARCHBISHOP OF MILAN AND DIRECTOR AND SPEAKER AT THE POPE Ducale, STEFANO DE NARDINIS, SEEMS TO ANCONA: FOR 5 OR 6 OF AUGUST, HIS SON WILL TRISTAN' IN COLL 'ARMY Ducale, TOAST FOR EL' ALBANIA, RELATIVE TO JOIN A SCANDERBEG (JOHN CASTRIOT, SAID) AGAINST TURKISH; RECOMMEND TO THE POPE TO BE KING OF FRANCE WITH MODERATE; kinships OF THE DUKE WITH THE MARQUIS OF MANTUA AND WITH THE DUKE OF SAVOY; FERRANDO THE KING OF NAPLES AND THIS MAN ENEMIES. "
Locations: Perg.9528 Iemale 302
origjinali
ergamena 9528Pubblicazione o manifattura: MILANO; 1464, LUGLIO, 30. Data: 1464
Note: Osservazioni: MINUTA. - IN ITALIANO. - IN Z. 219. SUP..
«FRANCESCO SFORZA ALL' ARCIVESCOVO DI MILANO E CONSIGLIERE DUCALE E ORATORE PRESSO IL PAPA, STEFANO DE NARDINIS, PARE AD ANCONA: PER IL 5 O 6 DI AGOSTO, IL PROPRIO FIGLIO TRISTANO SARA' IN VIA COLL' ESERCITO DUCALE, PER BRINDISI E L' ALBANIA, AFFINE DI UNIRSI A SCANDERBEG (GIOVANNI CASTRIOT, DETTO) CONTRO IL TURCO; CONSIGLIA AL PAPA DI ESSER MODERATO COL RE DI FRANCIA; DI PARENTADI DEL DUCA COL MARCHESE DI MANTOVA E COL DUCA DI SAVOIA; DEL RE FERRANDO DI NAPOLI E DEI COSTUI NEMICI ».
Collocazioni: Perg.9528 Iemale 302
Në një libër që kam lexuar para do kohe, një rrëfim i zhanrit historiko romaneske te quajtura opere për Skenderbeun ku aty flitet se gjoja Skenderbeu ka ikur prej oborrit të Sulltanit për shkakun se, ai ishte dashuruar në vajzen e tij Altaiden, motren e sulltan Mehmetit dhe se gjoja kjo princesha i dergon trupat në Krujë për ta kthyer të gjallë Skederbeun në Edrinë tek e dashura e tij Altaida, pra, këto janë gjëra jo të dokumentuara por te trilluara që në pergjithsi quhen fikcione, prandaj edhe libri i Shmitit mund te quhet vetëm se fikcion, fantezi e thurrur me personazhe historike".
Njëri ndër autorët e parë që ka permendur emrin e nënës së Skenderbeut
para Demiter Frankut dhe para Barletit ishte Leonid Chalkondili i cili
thotë se: "Skenderbeu ishte i biri i Gjon Kastriotit(Jean Castriot) dhe e Vorsaua, bija e nje princi ose te Triballve ose nga Pollogo"
Emrin Vor-saua duhet ta lexojmi =VORSAVA= por kurrësesi Vojsava si ne
versionet tjera. Mendoj se ketu eshte bere ngatrresa, siç e kemi thene
edhe me heret, deshmia e Chalcondilit eshte me e besueshme se, emri
Vorsaua apo Vorsava nuk ka te beje me nje emer sllave.
Njëri ndër autorët e parë që ka permendur emrin e nënës së Skenderbeut
para Demiter Frankut dhe para Barletit ishte Leonid Chalkondili i cili
thotë se: "Skenderbeu ishte i biri i Gjon Kastriotit(Jean Castriot) dhe e Vorsaua, bija e nje princi ose te Triballve ose nga Pollogo"
Emrin Vor-saua duhet ta lexojmi =VORSAVA= por kurrësesi Vojsava si ne
versionet tjera. Mendoj se ketu eshte bere ngatrresa, siç e kemi thene
edhe me heret, deshmia e Chalcondilit eshte me e besueshme se, emri
Vorsaua apo Vorsava nuk ka te beje me nje emer sllave.
==================================
Histoire des Turcs - Page 153
books.google.fr/books?id=A15z-UBIkywC
Laonicus Chalcondyle data.bnf.fr/13089958/laonicus_chalcondyle/
Laonicus Chalcondyle (1423?-1490?)
-( Botim i vitit 1650 )
... "Roy d Albanie la terreur de l'Empire Ottoman parmy les Princes Ottomans qu'ilafimalmenezpar vnfi ... de cette partie d'Epire qu'on appelle Emathia & Zumenestia & de Vorsaua fille du Prince des Triballes, ou de Pollogo ?=(pra këtu shofim se, asnjë autorë nuk është i sakët se a ishte nga Pollogo apo nga ndonje familje e princve Triball apo si ekemi mesuar edhe ne versionet tjera; Tripalda ?
==================================
Si erdhi deri tek kjo ngatrres ?
Desha të shtoja se, z. Schmitt ngatrron shumë gjëra tek biografia e Skenderbeut, së pari aty ku fletë për Vojsaven, autori Schmitt thotë se: "ajo ishte bija e një princi të tribalëve" gjë që është ngatrrim dhe gabim i pafalshëm tek një historian sepse, ajo ishte bija e një princit nga fusha e Tripaldës=Tripolje, Trifushat në Maqedoni që s'ka lidhje fare me fisin Tribalë pra, Vajzava nuk ishte e fisit të =Tribalëve por princesh e Tripaldës se, (sipas fisit ilirë qe bizantinet kishin vijuar ti quanin keshtu këta banorë ku edhe me tej këto vise ilire, pas dyndjeve sllave, kur erdhen turqit edhe këta vijuan ti quanin ashtu "tribali" që në kohën osmane njiheshin banorët serbë, besoj se ndoshta e ka vrejtur edhe ndonjëri këtë gabim, poshtu edhe tek emri i Vojsaves, që shkruhej Vojzava por ndoshta shqiptohej ndryshe; vaizaAva apo Vorsava, apo Vorzava?
...sa emra sllave mund te gjejmi me emrin Vojsava, asnjë; perndryshe do kishim hasur emrin Vojsava tek sllavët edhe në ditët e sotme mirëpo nuk kemi asnjë emër Vojsava tek sllavët..
Si e kemi vrejtur, tek Leonid Chalcondyle, emri i Vojsaves shkruhet Vorsaua, ndryshe nga versioni i Barletit
Të marrim versionin polakë te Barletit, nuk quhet Vojsava por Vajzava (vajzaAva) sepse tek latinët "s" shqiptohej ="z" ose kuptohej kështu dhe me siguri tek Barleti erdhi kjo ngatrres.
==================================
Histoire des Turcs - Page 153
books.google.fr/books?id=A15z-UBIkywC
Laonicus Chalcondyle data.bnf.fr/13089958/laonicus_chalcondyle/
Laonicus Chalcondyle (1423?-1490?)
-( Botim i vitit 1650 )
... "Roy d Albanie la terreur de l'Empire Ottoman parmy les Princes Ottomans qu'ilafimalmenezpar vnfi ... de cette partie d'Epire qu'on appelle Emathia & Zumenestia & de Vorsaua fille du Prince des Triballes, ou de Pollogo ?=(pra këtu shofim se, asnjë autorë nuk është i sakët se a ishte nga Pollogo apo nga ndonje familje e princve Triball apo si ekemi mesuar edhe ne versionet tjera; Tripalda ?
==================================
Si erdhi deri tek kjo ngatrres ?
Desha të shtoja se, z. Schmitt ngatrron shumë gjëra tek biografia e Skenderbeut, së pari aty ku fletë për Vojsaven, autori Schmitt thotë se: "ajo ishte bija e një princi të tribalëve" gjë që është ngatrrim dhe gabim i pafalshëm tek një historian sepse, ajo ishte bija e një princit nga fusha e Tripaldës=Tripolje, Trifushat në Maqedoni që s'ka lidhje fare me fisin Tribalë pra, Vajzava nuk ishte e fisit të =Tribalëve por princesh e Tripaldës se, (sipas fisit ilirë qe bizantinet kishin vijuar ti quanin keshtu këta banorë ku edhe me tej këto vise ilire, pas dyndjeve sllave, kur erdhen turqit edhe këta vijuan ti quanin ashtu "tribali" që në kohën osmane njiheshin banorët serbë, besoj se ndoshta e ka vrejtur edhe ndonjëri këtë gabim, poshtu edhe tek emri i Vojsaves, që shkruhej Vojzava por ndoshta shqiptohej ndryshe; vaizaAva apo Vorsava, apo Vorzava?
...sa emra sllave mund te gjejmi me emrin Vojsava, asnjë; perndryshe do kishim hasur emrin Vojsava tek sllavët edhe në ditët e sotme mirëpo nuk kemi asnjë emër Vojsava tek sllavët..
Si e kemi vrejtur, tek Leonid Chalcondyle, emri i Vojsaves shkruhet Vorsaua, ndryshe nga versioni i Barletit
Të marrim versionin polakë te Barletit, nuk quhet Vojsava por Vajzava (vajzaAva) sepse tek latinët "s" shqiptohej ="z" ose kuptohej kështu dhe me siguri tek Barleti erdhi kjo ngatrres.
A duhet te marrim guximin që ta korrigjojmi Barletin ? (një korrigjim )
Fjalen e kemi këtu në lidhje me toponimet dhe emrave tjerë te njerëzve, mendoj se duhet te rishikohet Barleti.Pa dyshim se, Barleti konsiderohet si burimi i parë i historisë së Skenderbeut, por, kurrësesi nuk duhet te themi se Barleti ishte "bashkohës i Skenderbeut" gjë që është e pa sakët, Marin Barleti ishte vetem 8 vjeçar kur vdes Skenderbeu, prandaj...nuk mund te themi se ky autor ishte bashkohës i Skenderbeut, dhe perpos kësaj, Barleti u largua nga Shqiperia qysh i ri, pas rrethimit te Shkodres, 1478, ne moshen 17 vjeçare... siç nxitojnë disa historianë tanë, prandaj duhet evitohen këto gabime;
Mirëpo do flasim në këtë tem arsyet e rishikimit te emrave te vendeve nga Barleti(do flasim edhe per emrin Voizva) por këtë here do ti analizojmi edhe njëhere nga fillimi dy toponimet;
=POLOGI= dhe...
=TRIPALDA= qe disa autorë gabohen shumë rreth këtyre dy interpretimeve;
Së pari PoLogu, që më një veshtrim më të prerë, emri "polog" ndahet, nuk është emër vendi, por tregon perafersishtë rrethin e një vendit;
=PO= do thotë;= tek/ té, afër...nga gjuha arumune apo vëllahe që nuk duhet ta konsiderojmi si gjuhë e sllaveve por gjuhë e veçantë e folur nga vëllahët.
=LOG= log, ose Lugi/Lugu, apo Lug, janë emra me kuptim shqip mirëpo parashtesa është vllahishte "po" gjithnjë iu shtohet një =po= para emrit, te shumten e rasteve, si psh, tek mali:
=PO STENA= me kalimin e kohës mori në fund emrin;
= POSTENAN= që do thotë, fshati bri Kodre/ Stene/kérrshi ose
Shkambi, pra, Té Shkambi shqip...
Mendoj se, edhe tek Barleti ka perplotë gabime te interpretimeve te vendeve, njashtu si edhe;
=VALIKARDI= që duhej te ishte;
=Bali-Khardhi=Gardhi i Lugines=bali=vali, vallé/ lugina/lugi......
Duhet te kuptohemi se, ne shumë raste, tek ata popuj që nuk kishin mundesi te shkruanin emrat e vendeve te tyre, gjithemon këto toponime interpretoheshin nga te tjeret, pra ata qe njihnin shkrimin...dhe, ne shume raste, gerrma "B" shqiptohet "V" e nganjëhere edhe "P"..
Një autor i njohur i historisë per Skenderbeut këtu në forum, nuk kishte arritur ta identifikonte emrin;
=Vitolina= që ishte;
=Bitoli=Manastiri etj..
Poashtu kemi dilemat(dyshimet) se, emri tripalda qe e hasim tek Barleti e që diskutohet ende, ku disa japin interpretime edhe më të luhatshme si;
=TRIPALDA= disa tjerë ngatrrojnë me fisin e Tribalve..
=TRIBALDA= mirëpo , mendoj se ka gabime në te dy interpretimet, si tek =POLOG= njashtu edhe këtu me toponimin TRIBALI që per mendimin tim, te kerkohet emri i Tribalve në rrethin e Dibres është diçka e pa mujtun, sepse kurrfare lidhje asnjëherë nuk pati kjo pjesë e Maqedonisë me Tribalët e famshëm të Ilirisë, edhe se, dihet që, më vonë, vendet që pushtuan serbët, banoret i quanin Triballi..por jo kurrësesi edhe pjesen jugore te Maqedonisë..
Sipas disa autorve tjerë, toponimi qe e gjejmi tek Barleti, Tribalda apo "Vojsava Tripalda e Pologut" ... edhe Tripalda apo Tribali është gabim i interpretuar apo së paku, i shkruar gabimisht tek Barleti;
Tek një autor tjetër gjejmi një toponim më të besueshëm dhe perputhet perafersisht me toponimin qe e hasim tek Barleti; Autori rumun, Bolintineanu e permend një toponim me emrin;
=TRIPOLOJDIT= dhe kur mundohemi t'ia gjëjmi spjegimin në shqipe, patjetër se duhet të kemi kujdes tek prefiksi="PO"= se aty kemi më parë edhe rrokjen =TRI= që për mendimin tim është interpretim i huazuar nga trakishtja e vjetër, ku =BRI- quhej vendi nën shtruherë, bri një shpati apo kodre, pra, BRI e VRRI janë te afërme, na mbetet rrokja tjeter qe ta zberthejmi;
=POLOJDIT= siç e permendem me siper rastin tek;
=STENA= shkâmbi/krrshi.. iu shtua "PO"-ja "stenhes"
=POSTENAN=
= PO VROKOT, u shëndrrua në VRO KOT, POLEANA, PO LEANA, etj...poashtu edhe tek;
=Po LOJDIT= ose TRIPOLOJDIT= "Te po lugu" e shohim se i ngatrrohet shumë lehtë në dy toponimet e Barletit, edhe për;
=PO LOGU-t= edhe për:
=TRI BALDA-t = apo
=TRI BALDA= (kêtu tek barleti shihet se i mungon skajorja ne dy rastet; -it- si dhe -ut- që shipja i pervetson dhe e konfitrmon
autori rumun tek toponimi TRIPOLOJDIT apo =POLOJDIT= kur kemi -it me rrjedh nga shqipja.
=TRI BALDIT= it
=TRI PO LOJDI T=Bri/rrënxë LOJDIT:
=BRI PO LOJDI T= Pra një vendë në rrethin e Lojdit ?
=Palda= dhe =Balda, a nuk na duket mjaftë te peraferta ?
=Tribolojdit=nuk ka kurrfrarë lidhje me Tribalët e Barletit në krahasim në këtë rast nga ky burim i autorit rumun Bolintineanu, por më afër i mbetet emrit të një lokaliteti të këtyre anve, sesa toponimi Tribaldet apo Tripaldet...
Sido që ta quajmi këtë toponim, pa marrur parasysh se kuptimi iu është dhënë në gjuhën vëllahe, vertetohet se ky toponim mbetët i permendur nga shqiptarët siç e shohim se, emri Tripolojd-it perfundon mê -it, kjo skajore "it" apo "ut" është e veçant vetëm tek gjuha shqipe, si shembull, Librazh-dit, Polog-ut, perfundimi me "t" verteton se edhe Pologu ishte ishte i banuar me shqiptar.
Fjalen e kemi këtu në lidhje me toponimet dhe emrave tjerë te njerëzve, mendoj se duhet te rishikohet Barleti.Pa dyshim se, Barleti konsiderohet si burimi i parë i historisë së Skenderbeut, por, kurrësesi nuk duhet te themi se Barleti ishte "bashkohës i Skenderbeut" gjë që është e pa sakët, Marin Barleti ishte vetem 8 vjeçar kur vdes Skenderbeu, prandaj...nuk mund te themi se ky autor ishte bashkohës i Skenderbeut, dhe perpos kësaj, Barleti u largua nga Shqiperia qysh i ri, pas rrethimit te Shkodres, 1478, ne moshen 17 vjeçare... siç nxitojnë disa historianë tanë, prandaj duhet evitohen këto gabime;
Mirëpo do flasim në këtë tem arsyet e rishikimit te emrave te vendeve nga Barleti(do flasim edhe per emrin Voizva) por këtë here do ti analizojmi edhe njëhere nga fillimi dy toponimet;
=POLOGI= dhe...
=TRIPALDA= qe disa autorë gabohen shumë rreth këtyre dy interpretimeve;
Së pari PoLogu, që më një veshtrim më të prerë, emri "polog" ndahet, nuk është emër vendi, por tregon perafersishtë rrethin e një vendit;
=PO= do thotë;= tek/ té, afër...nga gjuha arumune apo vëllahe që nuk duhet ta konsiderojmi si gjuhë e sllaveve por gjuhë e veçantë e folur nga vëllahët.
=LOG= log, ose Lugi/Lugu, apo Lug, janë emra me kuptim shqip mirëpo parashtesa është vllahishte "po" gjithnjë iu shtohet një =po= para emrit, te shumten e rasteve, si psh, tek mali:
=PO STENA= me kalimin e kohës mori në fund emrin;
= POSTENAN= që do thotë, fshati bri Kodre/ Stene/kérrshi ose
Shkambi, pra, Té Shkambi shqip...
Mendoj se, edhe tek Barleti ka perplotë gabime te interpretimeve te vendeve, njashtu si edhe;
=VALIKARDI= që duhej te ishte;
=Bali-Khardhi=Gardhi i Lugines=bali=vali, vallé/ lugina/lugi......
Duhet te kuptohemi se, ne shumë raste, tek ata popuj që nuk kishin mundesi te shkruanin emrat e vendeve te tyre, gjithemon këto toponime interpretoheshin nga te tjeret, pra ata qe njihnin shkrimin...dhe, ne shume raste, gerrma "B" shqiptohet "V" e nganjëhere edhe "P"..
Një autor i njohur i historisë per Skenderbeut këtu në forum, nuk kishte arritur ta identifikonte emrin;
=Vitolina= që ishte;
=Bitoli=Manastiri etj..
Poashtu kemi dilemat(dyshimet) se, emri tripalda qe e hasim tek Barleti e që diskutohet ende, ku disa japin interpretime edhe më të luhatshme si;
=TRIPALDA= disa tjerë ngatrrojnë me fisin e Tribalve..
=TRIBALDA= mirëpo , mendoj se ka gabime në te dy interpretimet, si tek =POLOG= njashtu edhe këtu me toponimin TRIBALI që per mendimin tim, te kerkohet emri i Tribalve në rrethin e Dibres është diçka e pa mujtun, sepse kurrfare lidhje asnjëherë nuk pati kjo pjesë e Maqedonisë me Tribalët e famshëm të Ilirisë, edhe se, dihet që, më vonë, vendet që pushtuan serbët, banoret i quanin Triballi..por jo kurrësesi edhe pjesen jugore te Maqedonisë..
Sipas disa autorve tjerë, toponimi qe e gjejmi tek Barleti, Tribalda apo "Vojsava Tripalda e Pologut" ... edhe Tripalda apo Tribali është gabim i interpretuar apo së paku, i shkruar gabimisht tek Barleti;
Tek një autor tjetër gjejmi një toponim më të besueshëm dhe perputhet perafersisht me toponimin qe e hasim tek Barleti; Autori rumun, Bolintineanu e permend një toponim me emrin;
=TRIPOLOJDIT= dhe kur mundohemi t'ia gjëjmi spjegimin në shqipe, patjetër se duhet të kemi kujdes tek prefiksi="PO"= se aty kemi më parë edhe rrokjen =TRI= që për mendimin tim është interpretim i huazuar nga trakishtja e vjetër, ku =BRI- quhej vendi nën shtruherë, bri një shpati apo kodre, pra, BRI e VRRI janë te afërme, na mbetet rrokja tjeter qe ta zberthejmi;
=POLOJDIT= siç e permendem me siper rastin tek;
=STENA= shkâmbi/krrshi.. iu shtua "PO"-ja "stenhes"
=POSTENAN=
= PO VROKOT, u shëndrrua në VRO KOT, POLEANA, PO LEANA, etj...poashtu edhe tek;
=Po LOJDIT= ose TRIPOLOJDIT= "Te po lugu" e shohim se i ngatrrohet shumë lehtë në dy toponimet e Barletit, edhe për;
=PO LOGU-t= edhe për:
=TRI BALDA-t = apo
=TRI BALDA= (kêtu tek barleti shihet se i mungon skajorja ne dy rastet; -it- si dhe -ut- që shipja i pervetson dhe e konfitrmon
autori rumun tek toponimi TRIPOLOJDIT apo =POLOJDIT= kur kemi -it me rrjedh nga shqipja.
=TRI BALDIT= it
=TRI PO LOJDI T=Bri/rrënxë LOJDIT:
=BRI PO LOJDI T= Pra një vendë në rrethin e Lojdit ?
=Palda= dhe =Balda, a nuk na duket mjaftë te peraferta ?
=Tribolojdit=nuk ka kurrfrarë lidhje me Tribalët e Barletit në krahasim në këtë rast nga ky burim i autorit rumun Bolintineanu, por më afër i mbetet emrit të një lokaliteti të këtyre anve, sesa toponimi Tribaldet apo Tripaldet...
Sido që ta quajmi këtë toponim, pa marrur parasysh se kuptimi iu është dhënë në gjuhën vëllahe, vertetohet se ky toponim mbetët i permendur nga shqiptarët siç e shohim se, emri Tripolojd-it perfundon mê -it, kjo skajore "it" apo "ut" është e veçant vetëm tek gjuha shqipe, si shembull, Librazh-dit, Polog-ut, perfundimi me "t" verteton se edhe Pologu ishte ishte i banuar me shqiptar.
Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. 2. ed. - Brescia, Giammaria ...
Par Giammaria Biemmi
Libri ne Shitje !
Lot 323: SKANDERBEG BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. 1756
EARLY PRINTED, SCIENCE, MEDICAL & TRAVEL BOOKS
Platinum House
by Swann Auction Galleries
February 28, 2013
New York, NY, USA
Live Auction
Sold
SKANDERBEG BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. 1756
Looking for the realized and estimated price?
Log in or create account for price data »
Description: BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. Engraved frontispiece portrait. [16], 502, [2] pages, including errata leaf at end. 8vo, contemporary vellum with spine title in ink; scattered minor foxing, minor repair along fore edge of portrait, title soiled, with substantial portion of outer margin excised and restored slightly affecting imprint. Bookplate of Henry Blackmer. Brescia: Giovanni Maria Rizzardi, 1756
Notes: Second edition of a literary forgery originally published in 1742. The ostensible source for Biemmi's biography was the non-existent Historia Scanderbegi supposedly printed in 1480 by Erhard Ratdolt in Venice, which would have been the first book devoted to Skanderbeg.
Par Giammaria Biemmi
Libri ne Shitje !
Lot 323: SKANDERBEG BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. 1756
EARLY PRINTED, SCIENCE, MEDICAL & TRAVEL BOOKS
Platinum House
by Swann Auction Galleries
February 28, 2013
New York, NY, USA
Live Auction
Sold
SKANDERBEG BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. 1756
Looking for the realized and estimated price?
Log in or create account for price data »
Description: BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. Engraved frontispiece portrait. [16], 502, [2] pages, including errata leaf at end. 8vo, contemporary vellum with spine title in ink; scattered minor foxing, minor repair along fore edge of portrait, title soiled, with substantial portion of outer margin excised and restored slightly affecting imprint. Bookplate of Henry Blackmer. Brescia: Giovanni Maria Rizzardi, 1756
Notes: Second edition of a literary forgery originally published in 1742. The ostensible source for Biemmi's biography was the non-existent Historia Scanderbegi supposedly printed in 1480 by Erhard Ratdolt in Venice, which would have been the first book devoted to Skanderbeg.
Description: BIEMMI, GIOVANNI MARIA. Istoria di Giorgio Castrioto detto Scander-Begh. Engraved frontispiece portrait. [16], 502, [2] pages, including errata leaf at end. 8vo, contemporary vellum with spine title in ink; scattered minor foxing, minor repair along fore edge of portrait, title soiled, with substantial portion of outer margin excised and restored slightly affecting imprint. Bookplate of Henry Blackmer. Brescia: Giovanni Maria Rizzardi, 1756
Notes: Second edition of a literary forgery originally published in 1742. The ostensible source for Biemmi's biography was the non-existent Historia Scanderbegi supposedly printed in 1480 by Erhard Ratdolt in Venice, which would have been the first book devoted to Skanderbeg.
A quel tempo che mi giunse la notizia di Giorgio Castrioto detto Scanderbegh, e del suo eroico valore nelle battaglie contra de' Turchi, alla meraviglia accoppiosiì il desiderio di saper a fondo il vero di* tutte le sue azioni' . 'Per tanto m’ accinsi alla lettura di quegl' Istorici ch' eran noti avere trattato dell' imprese d' un sì grand' Uomo 5 ma non ebbi mai l'a ventura di trovar veruno che bastasie ad appagar interamente le mie brame .
Marino Barlezio ch’ era un Prete natio di Scucari Città dell' Albania , e vivea nel medesimo tempo ne ha composto in latino una lunga, e copiosa Istoria , ñ-ín cui manifestamente vedesi che un disordinato genio d' esalrar l’ Eroe della spa nazione ha diretto la penna dello Scrittore: onde il Giovio (I) , e lo Spondano (2) non annopo(l)
Il Giovio ha preso in iscambio Marino Bacichcmoìper Marino Bai-lazio , ch' era parimenti di Scurari , e vivea Presso il medesimo tempo. L’insçrizioni ec. tradotto dal asino in volgare da Ippolito Orio pacaccia, ch' egli abbia esaggerato, e ancora mescolatonella sua Opera degli avvenimenti in tutto favolosi, e supposti . Evví un' altra Istoría scritta in volgare da un' Autore anonimo, la quale il Sansovino (1) ha pubblicato nella sua Istoria universale de' Turchi: ma, oltredhè non entra nel detaglio minuto' delle azioni, e delle lor circostanze, ancora non [amministra cognizione veruna davantaggio del Barlezío, e procede in tutto giusta il suo tenore: coficc’hè per un suo compendio “è stata giudíócata dallo Spondano .(2). Il P. Duponcet Gesuita Francese? anno 1709. diede alle. stampe nella mateifna lingua l’ [storia di Scander-begh : ma altresì questo moderno Scrittore non ha distinto con altro la {ua novella Opera che con uno stile molto pi acconcio , e più elegante di quella del Barlezio , il quale già egli dichiarasi nella Prefazione di seguire per unica sua guida. P0tre-i schierare una quantità d'altri Scrittori che annofatco memoria d' un cal Guerne.
La Spon anno 1467 numriero che su il più famoso .di quel secolo: i quali sono z Calcondila, Verdizotti, Forefli, Sagredo , Briezio, Rinaldi, Bzovio, Spondano, Causini, Campioni, Volaterano, e alquanti altri: ma tutti questi non trattando che íncidentemente, ed in ristretto non possono farne concepir una perfetta idea, e giusta il merito delle sue qualità, e delle sue azioni.
Quando per dare stimolo ancora a. me d' accingermi all' impresa. di scrivere l‘ Istoria. di Scander-begh mi capitò accidentalmente alle mani un vecchio libro latino, che contiene appunto le sue gesta, ma. per cattivaibrte cos guasto, e'lacero che manca-per affatto nel principio, e nel fine , e di più' in un luogo è mutilato d' una carta, e in un altro di due. Da un frustoperò fortunatamènte conservatosi dell' ultima carta, ove trovasi tutt' intero il titolo del libro (I), si ricava che l’ Autore era. Albanese ( il suo nome è stato ommesso ), e che 1' Opera fu stampata in Venezia, a spezse.
(1) Explicit Historia Scanderbegi edita per quendfim Aibanenfem. Venctiis impressa industria, atque unpensz Erhardi Radolt de Augusta. anno Domini. 14.80. dle z. mcniis Aprilia ducautc Joanne Mocçpyco mclyto D319:t ññ`íe di Erardo Radolt d' Augusta l’ anno 1480 (tredici anni dopo la morte di Scanderbegh ).
Il carattere della. stampa' ha del Gottico, il libro è nella figura di quarto.
L' Opera non ha divisione ne di libri , ne di capitoli. Il numero delle carte, che so' no segnate da. una parte sola, 'comincia dal decimo: ove l' Istorico riferisc‘eie soll’ecirudini di Scander-bcgh per istabilirfi nel filo Principato che di fresco‘avea ricup’eratodalle mani de' ...Turchi, Ke termina al no. vantesimo secondo , al passo dell" storia, in cui' Sanderbegli è; mostrato -bisognoso dell' aiuto altrui'p‘érrtentar isoccor-so di Croiacch’ era affediata da Bellabano, e da' Turchi: e la cui liberazione sui!" corona. mento de' suoi trionfi. Onde si vede non manca'r gran cosa a quest' esemplare , e che abbiamo l' azioni dell' Eroe poco meno che ubi-principio , 'e'nel fine contrai Turchi .‘ T ' r ' " Certamente io non ho risparmiato dilienza per averne una copiajntera, e per. atta, conoscendo evidgntemente la stravaganza, e l’ inconvenienza a servirmcne d' una guasta, e mancante: come un viaggiatore che ha da cominciare, e altresì flnireun malagevole cammino senza una buona, e-sicuta guida. Ma non m'è gíamñ mai riuscito non solo di venir a capo del mio intento , ma neppur. di .trovarne riscontro veruno.
Le Biblioteche stampate dell' Impetiali, del Barberini, Telleri, Mulenio, Duboís, Lipenio, e ancora.. gli Annali Tipografici non rendono lume alcuno: tanti, ed eruditiffimi edittori che anno trattato d' un tale Soggetto, se avviene che facciano menzione dello Scrittore della sua vita , e delle sue guerre, non no minano che Marino Barlezio , e mostrano chiaramente non esser stato alla loro notizia altro Scrittore che abbiane al pari di quello composto un' intera , e compita Istoria.
Onde ciò mi ha dato occasione di resta re non poco sorpreso, e masiìmamente do pochè essendomi messo con una diligente, e critica lettura a ricercare i fondamenti di questo libro, ho ritrovato che non merita d’ essere spregiato in conto veruno, ma che contiene bensì quell’ Istoria, cui necessa riamente abbia ad appíglíarsi chi vvole esser istrut ísh‘urco a fondo nella çerta; cognizione de' fatti di Scander-begh; perchè fornito ílsuo autore di tutte quelle qualità che sono defiderabili per far. fede `a' Posteri: cioè età contemporanea ,Îrvicinanza di luogo, do facile d' inforìharsi, intelligenza de’fatti riferiti, esattezza nel registiurli, giudizio senza paffionezordine zçhiaro‘nella cronologia, e conformità comonumenti autentici che ci rimangono ñ Antivari Città dell' Albania erala sua pania ( questo è da lui manifestato nell' occasione di que! terrore che la venuta d'Amurate, e de Turchi all assedio: di Sfetigrado a'vea. sparso per tutte le Città dell' Albania ) e avea un Fratello ch' era Uffizíale di . que' soldati che formavano la stessa guardia di Scander-begh: dal quale pre ente a tutto ciò che avveniane, ricevea i rágguagli con o. gn’i particolarità : .e quasi e: bocca di quello egli rapporta tutti i uccelli , come testimonio più di vista, .che di udito . ( e ancor ciò da lui medesimo èdichiarato'nele la‘congiunmra di quella spedizione oltremarina di canderbegh quando dall’Albania passò in Italia 2,1 soçcorsodi Ferdinam I Re di Napolio ve fa precedere una scusa se nel detaglio di quei fatti mancasse dalla solita sua. esattezza, Perchè là non trovavasi aiutato dalle relazioni che principalmente seguia di suo Fratello Uffiziale nella guardia medesima del Principe ,il quale impedito allora da una; malattia avea dovuto restare a casa Egli descrive a minutoi luoghi ove aec'adero dellezbattañ glie: non ommette‘ alcuna di quelle circostanze che meritano: efler rapportare fiendel’a vita di Scanderbegh d' anno in anno ,a nomina il mese , pone il giorno agli avvenimenti di maggior considerazione: ed infine il suo racconto ( il che ha terminato d' afficurarmí in tutto della sua fedeltà) accordasì co’ Brevi riserti dal Rínaldi ne' suoi Annali, i quali iPontefici allora regnanti inviavano a Scander-begh in risposta delle lettere, edell’ istanze ch'ez gli facea loro.
A Inuna cosasolaÎè difettoso il nostro Istorico (i) Venía mihi detur si in hac transmarina Scanclerbeg i expeditione ali uid aut veri omiserim, aut falsi ìrnml scueríim: cum rater meus qui in ipsis Domini simonariis ordines ducebar, cujus traditiones ego ponsiîmum scqucbnr, eo tempore morbo implicitus demi mmm confini sueritrico é dal che pet‘ònon viene recato mre ndizio al credito dell’Opera'),ed‘èche Ea critto con uno stile rozzo, e privo d'ogni 'eleganza , mescolato in oltre di non pochi barbari-smi, e solecismi. E questa io immagino essete’st‘ata la cagione per cui da principio ípregiarodai lettori dilicati è rimasto sepolto nelle tenebre della noncuranza‘, e dell' obblivione , di sorta che smarritesene le copie siasi in fine perduta anche la memoria, non essendosi confide zëto che cosa preziosa stasse nascoflía sotto una vile corteccia. Ma questo poideefi apprendere per una sventura assai ma iore di Scanderbegh che tante sue gloriosääzioni contra il nimico comune per lo spazio di quasi tre secoli fiano state prive delle testimonianze d' un sì accreditato Scrittore avvegnachè per colpa di chi ancora presso al medesimo tempo ne ha trattato, manifestamente convinto di esaggerazione, e di finzione, non si dà fede neppure a ciò che in verità da lui fu operato.
Questo mi ha fatto risolvere d' imprendere l' Istoria di Scanderbegh affine di recar al Pubblico una giusta notizia delle vete re operazioni d’ un tal Guerriero, che al [ho, tempo era la consolazione della Cristianità, e la confusione' della Turchia, e siraendovda questo libro la materia della mia Opera, e affazzonandola d’ una ma; niera che non abbia a sgradire a quei che avranno la curiosità di leggerla e sperando in oltre, che servendo quest' edizione come d' un pubblico avviso, forse non anderà guari ad esserne ritrovato un’esemplare intero, e perfetto: e supplico , se mai ad alcuno ne toccherà la ventura, d' avanzarmene la notizia z che da me poi in una seconda impressione sarà dal principio al fine ubblicata la vera, e sicura Istoria di Scander-begh: e allora non sarà più che desiderare a. chi voglia aver da sodi fondamenti una cognizione totalmente intera, e perfetta dell' imprese d' un sì valoroso Soldato del nome Cristiano .
ndoshta edhe këtu autori ka gabuar, ne vende qe te shkruante:
=Vâjza/ Vasha=e shkruajten:
=vô=iz-(ava=ana e po Logu-ut)
=vasha e luginave, (e rrethit te luginés, Logu-t
=vo-loga/
=po-loga,
=Postena,
=Téstena/té shpatijét,
=Té'r-sten'ik/Té shpati i vogel i malit(shembull dy gjuhesh: Té=Po/ Vo si edhe "po" eshte vellahe qe me vone në disa vende iu eshte pershtatur ne gjuhen bugare me "vo"..etj..
te marrim fshatin
=Po'lluzh-a
=Po'lluga/Po'luga ose
=té llugat= se ku ka lugje ka edhe lluga),
Ku ka dallim këtu
=Pollogu në Maqedoni nga
=Polluga/polluzha në Drenicë ?
Nuk duhet te habitemi kur gjejmi ngjajshmeri edhe mes gjuhes frenge e shqipes:
=Loge(fr.), shkruhet por thuhet:
=Lozh=lug ose saktesishte:
=Korit/a=edhe kjo ka kuptimin e Logut/lugines dhe si e kemi hasur ne disa toponime te vjetra ne harta, emri i lugines së Drenicës dikur ishte
=Koritnik=Logu/Korita..
..nuk ka kurrfare dallimi perkah kuptimi i emrit te vendit aspak...ose shkojmi me tutje:
=Po'laci/
=Po'k-é-légi=(ne këtë rast kemi dy rrokje dygjuheshe te ngjitura si "po" e pastaj "k'é"/té dhe "léki" mbeti:
=Pok'lék, me siguri
="té likéni"
=Po'té'rrki katune te njohura te Drenicés, qe shtrihen mu ne Logina/Luginén/rrafshinen e Drenices, ti marrim edhe parashtesat: -ik, -ic, -nik, fush-tic, (kanë kuptimin "te vogla" te gjitha këto vende janë te emertuara nga véllahét qe mbanin blegtori, ishin past'hôr=kishin tûrishta/tôrishta thûrishta te thurrmé prej thuprave qe i mbyllnin bagetine ne tô, e jo nga sllavet..
Edhe një ngatrres me duket se është bër diku ne lidhje me rrethin e Podrimes, rrafshit te Dukagjinit..
=Podrimje që siaps disave, eshte perkthim nga sllavishtja:
=Nën Romen:ata qe kishin besimin e kthyer kah latinet,
=Roma
=Rima(sllave) mirëpo kur e shofim me ndryshe, e gjithe kjo fushë pershkohet nga lumi Dri dhe me duket se eshte bere ngatrresa: ne vend qe te thuhej; =banorët e lugut te Drinit=
=Po-Drina= eshte emertuar:
=Pod-Rima=podrimlja (nën Romén) me duket nuk i pershtatet gjeografise)
=Po Drin-â= ata që banojnë:
=TéDrini=te Drinit..
=Vâjza/ Vasha=e shkruajten:
=vô=iz-(ava=ana e po Logu-ut)
=vasha e luginave, (e rrethit te luginés, Logu-t
=vo-loga/
=po-loga,
=Postena,
=Téstena/té shpatijét,
=Té'r-sten'ik/Té shpati i vogel i malit(shembull dy gjuhesh: Té=Po/ Vo si edhe "po" eshte vellahe qe me vone në disa vende iu eshte pershtatur ne gjuhen bugare me "vo"..etj..
te marrim fshatin
=Po'lluzh-a
=Po'lluga/Po'luga ose
=té llugat= se ku ka lugje ka edhe lluga),
Ku ka dallim këtu
=Pollogu në Maqedoni nga
=Polluga/polluzha në Drenicë ?
Nuk duhet te habitemi kur gjejmi ngjajshmeri edhe mes gjuhes frenge e shqipes:
=Loge(fr.), shkruhet por thuhet:
=Lozh=lug ose saktesishte:
=Korit/a=edhe kjo ka kuptimin e Logut/lugines dhe si e kemi hasur ne disa toponime te vjetra ne harta, emri i lugines së Drenicës dikur ishte
=Koritnik=Logu/Korita..
..nuk ka kurrfare dallimi perkah kuptimi i emrit te vendit aspak...ose shkojmi me tutje:
=Po'laci/
=Po'k-é-légi=(ne këtë rast kemi dy rrokje dygjuheshe te ngjitura si "po" e pastaj "k'é"/té dhe "léki" mbeti:
=Pok'lék, me siguri
="té likéni"
=Po'té'rrki katune te njohura te Drenicés, qe shtrihen mu ne Logina/Luginén/rrafshinen e Drenices, ti marrim edhe parashtesat: -ik, -ic, -nik, fush-tic, (kanë kuptimin "te vogla" te gjitha këto vende janë te emertuara nga véllahét qe mbanin blegtori, ishin past'hôr=kishin tûrishta/tôrishta thûrishta te thurrmé prej thuprave qe i mbyllnin bagetine ne tô, e jo nga sllavet..
Edhe një ngatrres me duket se është bër diku ne lidhje me rrethin e Podrimes, rrafshit te Dukagjinit..
=Podrimje që siaps disave, eshte perkthim nga sllavishtja:
=Nën Romen:ata qe kishin besimin e kthyer kah latinet,
=Roma
=Rima(sllave) mirëpo kur e shofim me ndryshe, e gjithe kjo fushë pershkohet nga lumi Dri dhe me duket se eshte bere ngatrresa: ne vend qe te thuhej; =banorët e lugut te Drinit=
=Po-Drina= eshte emertuar:
=Pod-Rima=podrimlja (nën Romén) me duket nuk i pershtatet gjeografise)
=Po Drin-â= ata që banojnë:
=TéDrini=te Drinit..
Pergatiti për renesancen ilire shqiptare: kreksi
